Na wrzesień tego roku zaplanowane są obchody 110-lecia i 5-lecia reaktywacji klubu LKS Pogoń Lwów. Z tej okazji przybliżymy Czytelnikom historię jednego z największych polskich klubów sportowych, który pozostaje kontynuatorem tradycji polskich we Lwowie.
W latach międzywojennych LKS Pogoń Lwów był jednym z największych polskich klubów sportowych. Przez kilka sezonów piłkarze Pogoni Lwów nie mieli sobie równych zdobywając cztery razy mistrzostwo Polski. Niestety historia klubu została brutalnie przerwana w 1939 roku… Założony w 1904 roku, został reaktywowany w 2009 roku. Obecnie klub gra w Premier Lidze Obwodu Lwowskiego (III liga).
Korzenie polskiego futbolu
Lwów – miasto zawsze wierne, odegrało szczególną rolę w powstaniu i rozwoju polskiej piłki nożnej. Właśnie tutaj 14 lipca 1894 roku, podczas I Zlotu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, rozegrano pierwszy mecz pomiędzy drużynami ze Lwowa i Krakowa. Sprawcą wszystkiego był Edmund Cenar, lwowiak, członek Sokoła, który przywiózł z Anglii piłkę i to nią prawdopodobnie rozegrano wspomniany pierwszy mecz drużyn sokolich. To on przetłumaczył z języka angielskiego przepisy gry w piłkę i wytyczył pierwsze boisko we Lwowie. Właśnie tak wyglądał początek polskiej piłki nożnej.
Również ze Lwowa wywodzą się pierwsze polskie kluby piłkarskie. Najstarszy Lwowski Klub Sportowy Lechia, założony w sierpniu 1903 roku przez uczniów III i IV Gimnazjum. Następnie uczniowie z I Szkoły Realnej stworzyli Lwowski Klub Piłki Nożnej Sława, który później zmienił nazwę na Czarni Lwów. Trzeci polski klub, najsłynniejszy i najlepszy – LKS Pogoń Lwów – założony wiosną 1904 roku przez uczniów IV Gimnazjum.
Nazwę Lwowski Klub Sportowy Pogoń przyjęto w 1907 roku. Głównym sponsorem i członkiem Zarządu stał się Ludwik Kuchar, właściciel sieci kin we Lwowie i Krakowie, pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. W inauguracyjnym spotkaniu Pogoni w 1913 roku zadebiutował jego syn Wacław – uznawany za najlepszego piłkarza II Rzeczypospolitej.
Pogoń Lwów to najbardziej utytułowany polski klub sportowy okresu międzywojennego, wielokrotny mistrz Polski w różnych dyscyplinach. Piłkarze zdobyli cztery mistrzostwa Polski: w latach 1922, 1923, 1925 i 1926. W 1938 roku Związek Polskich Związków Sportowych przyznał lwowskiej Pogoni tytuł „Najlepszego i najbardziej zasłużonego klubu sportowego w Polsce”. W 1939 roku Pogoń Lwów, podobnie jak wszystkie polskie kluby na Kresach, przestała istnieć wraz z początkiem sowieckiej okupacji.
Reaktywacja Pogoni Lwów
Marek Horbań, przyszły prezes reaktywowanej „Pogoni” Lwów, zainteresował się historią tego legendarnego przedwojennego klubu, o którym wiele słyszał od swojej babci. Po rozmowach z konsulem Marcinem Zieniewiczem i przy wsparciu konsula generalnego RP we Lwowie Grzegorza Opalińskiego, wspólnie zaczęli poszukiwać informacji i zbierać dokumenty potrzebne do rejestracji klubu.
Tak się złożyło, że w tym samym czasie pracownicy polskiego konsulatu, uczniowie polskich szkół i studenci Polacy, którzy należeli do Lwowskiego Klubu Stypendystów Fundacji „Semper Polonia” spotykali się wieczorami kilka razy w tygodniu, żeby wspólnie grać w piłkę. To właśnie oni stworzyli pierwszy skład odrodzonej Pogoni Lwów.
Od 2009 roku pod kierownictwem trenera Włodzimierza Mandziaka zaczęły się pierwsze treningi i mecze Pogoni na hali. W tym czasie odbyły się dwa towarzyskie sparingi z drużynami Orlan i TVD ze Lwowa. Po czterech miesiącach treningów w hali Pogoń Lwów zaczęła trenować na boisku. Niestety nie na dawnym stadionie „Pogoni” przy ulicy Stryjskiej ze słynną „zieloną trybuną”, a na wynajętym stadionie „Dynamo”, który stał się dla odrodzonej Pogoni domowym boiskiem.
W tym czasie Pogoń otrzymuje prezent od polskich parlamentarzystów: komplet strojów piłkarskich w przedwojennych niebiesko-czerwonych barwach. 26 sierpnia 2009 roku zaczyna formalnie istnieć jako Społeczna Organizacja Lwowski Klub Sportowy „Pogoń Lwów”.
Po letnich wakacjach 26 września 2009 roku Pogoń Lwów gra pierwszy oficjalny towarzyski mecz z miejscową drużyną „Dnister” Rudno. Po bardzo dramatycznym meczu i niestrzelonym karnym pogoniarze przegrali na wyjeździe 3:1. Za tydzień odbył się mecz rewanżowy, gdzie Pogoń Lwów minimalnie zwyciężyła 1:0 po celnym strzale autora tego artykułu. W dobrych nastrojach piłkarze Pogoni schodzili z boiska „Szkolar” na Pohulance, gdzie przed wojną grała mecze domowe Lechia Lwów. Własnie tu mieli zmierzyć się w towarzyskim meczu z Polonią Chmielnicki w ramach uroczystej inauguracji LKS Pogoni Lwów.
10 października 2009 roku po mszy św. w lwowskiej katedrze, złożeniu kwiatów przedstawicieli delegacji z Sejmowej Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, Konsulatu Generalnego RP we Lwowie oraz Fundacji „SEMPER POLONIA” na grobach Edmunda Cenara oraz Ludwiki i Ludwika Kucharów na Cmentarzu Łyczakowskim, odbyła się oficjalna inauguracja LKS Pogoni Lwów.
Pogoniarze przyszli Polacy młodzi i starsi, w szalikach „niebieskich jak niebo, czerwonych jak mak”. Była obecna także grupa sympatyków klubu z Polski z dużą czerwono-niebieską flagą Pogoni Lwów. Zawsze przyjeżdżają na mecze Pogoni w Polsce i na Ukrainie. Po raz pierwszy od 70 lat wykonano publicznie hymn Pogoni, którego autorem jest lwowski bard, poeta Henryk Zbierzchowski.
W towarzyskim meczu Pogoń Lwów pewnie pokonała Polonię Chmielnicki (2:0), po dwóch bramkach Pawła Winiarskiego.
Pogoń w rozgrywkach
Po nagłośnieniu przez polskie media reaktywacji LKS Pogoni Lwów od 2010 roku zaczęły przychodzić propozycje i zaproszenia na turnieje i sparingi do Polski. W ramach obchodów 90-lecia Polonii Bytom pogoniarze wzięli udział w Turnieju Zapomnianych Mistrzów w Bytomiu. Rozegrali towarzyskie mecze z „Polonią” Przemyśl, „Radomem” Radomiak, „Stalą” Nowa Dęba. Natomiast do Lwowa na towarzyskie sparingi przyjechali „SMS” Kraków oraz „Gamrat” Czarni Jasło.
Od kwietnia 2010 roku nowym trenerem Pogoni został Edward Marczyński, który przygotowywał piłkarzy Pogoni do rozgrywek trzeciej ligi lwowskiego okręgu. I chociaż pogoniarze przegrywali w większości towarzyskich meczy, to w ligowych odnosili zwycięstwo za zwycięstwem. Ważne wygrane z Legionem Politechnika (1:0), FC Wznesinnia Lwów (7:2) i FK Hałyczyna (8:2) spowodowały ze Pogoń wygrała Ligę Lwowa i dotarła do finału Pucharu Miasta Lwowa, przegrywając w finale z FC Wodnikiem Wodokanał (2:0).
Także w 2010 roku swoją działalność rozpoczęła dziecięca szkółka piłkarska „Pogoni” Lwów pod kierownictwem Czesława Zajdla, która sprawnie funkcjonuje po dziś dzień i jest wspierana ze środków MSZ RP i Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
W 2011 roku nowym trenerem Pogoni Lwów został Denis Czerniajew, który prowadził klub w Wyższej Lidze Lwowskiego Obwodu (III liga). Po pierwszej rundzie rozgrywek Pogoń wygrała trzy mecze, dwa zremisowała oraz poniosła cztery porażki. Druga runda przyniosła większość remisów, co ostatecznie dało Pogoni Lwów 7 miejsce. Ucieszyli swoją postawą juniorzy Pogoni Lwów, którzy ukończyli ligę na 2 miejscu.
Po wyborach, które odbyły się we wrześniu 2013 roku, prezesem na następne cztery lata został ponownie wybrany Marek Horbań, jego zastępcą – Andrzej Leusz, głównym trenerem został Konstantyn Lemiszko.
Został podpisany kontrakt z Politechniką Lwowską, zgodnie z którym Pogoń zaczęła grać domowe mecze na boisku „Trudowi rezerwy” przy ulicy Ołesia 25. Polski klub mając spore problemy finansowe zakończył pierwszą połowe sezonu zajmując 9 pozycje w tabeli Premier Ligi Lwowskiego Obwodu (III liga).
Po intensywnych treningach, dodatkowych zajęciach, jumpingu i meczach sparingowych piłkarze „dumy Lwowa” 6 kwietnia 2014 roku rozpoczęli rundę wiosenną. Niestety początek był nieudany i Pogoń przegrała z liderem ligi Ruchem Winniki z wynikiem 6:1. Następne mecze również nie dawały powodu do radości. Kolejne przegrane z FC „Górnik” Sósnówka (3:1), FC „Skała” Morszyn (4:2), FC „Awangard” Żydaczów (1:0), FC Sambor (4:0) przekreśliły marzenia o czołowej piątce. Bardzo ważne dwie wygrane pod koniec sezonu z FC Ostrów (4:2) oraz FC Opir Lviv (2:0) znów zapaliły nadzieję, ale ostatnia kolejka pomiędzy Pogonią a FC Łapajówką zaprezentowała „cały urok” korupcji sędziowskiej Premier Ligi Obwodu Lwowskiego. Wygrywając 2:0 i kontrolując grę, sędzia zaliczył trzy bramki przeciwnikom po ewentualnych spalonych, co sprawiło, że Pogoń przegrała 3:2 i zakończyła sezon na dziesiątym miejscu.
Po nieudanych występach w lidze, pozytywnie wpłynęła na atmosferę w klubie wygrana turnieju o Puchar Kresów. 11 maja 2014 roku na stadionie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Puławach (MOSiR) odbyła się pierwsza edycja turnieju „Puchar Kresów”. Impreza sportowa miała na celu promocję piłki nożnej w połączeniu z historią. Honorowy patronat objął Polski Związek Piłki Nożnej (PZPN) oraz prezydent miasta Puławy. W turnieju wzięły udział cztery drużyny: Pogoń Lwów, Polonia Chmielnicki, Wisła Puławy oraz Puławiak Puławy. W finale turnieju Pogoń Lwów zwyciężyła Polonię Chmielnicki (3:0) po bramkach Andrzeja Smalucha, Jana Juzkiewicza i Włodzimierza Periga, tym samym przywożąc Puchar Kresów do Lwowa.
Kontynuując polskie tradycje
Pogoń Lwów zawsze chętnie bierze udział w akcjach charytatywnych, jest organizatorem imprez dla dzieci i młodzieży, współpracuje z polskimi organizacjami w Polsce i na Ukrainie. Ostatnio wspólnie z oddziałem Towarzystwa Miłośników Lwowa w Katowicach przekazało paczki wielkanocne dla polskich grup w przedszkolach we Lwowie i Krysowicach.
Działacze Pogoni corocznie w maju organizują grę terenową „Uliczkami Lwowa”, a w październiku – wspólnie z organizatorami Przeglądu Najnowszych Filmów Polskich „Pod Wysokim Zamkiem” we Lwowie – grę terenową o tematyce filmowej.
Przedstawiciele Pogoni są zawsze obecni na rocznicowych uroczystościach bitwy pod Zadwórzem. Tam oddają hołd i pamięć poległym obrońcom, wśród których byli również członkowie przedwojennej lwowskiej Pogoni. Pogoń również włącza się aktywnie do akcji „Światełko pamięci dla Cmentarza Łyczakowskiego”, tym samym przypominając młodzieży polskiej, że na Łyczakowie spoczywa rodzina Kucharów, bez której trudno wyobrazić sobie historię polskiej piłki nożnej.
Eugeniusz Sało
Tekst ukazał się w nr 14-15 (210-211) za 19-28 sierpnia 2014
