Stosunek do poszczególnych postaci historycznych i do procesu dekomunizacji na Ukrainie.
Audytorium: ludność Ukrainy w wieku powyżej 18 lat. Wybór respondentów reprezentacyjny według wieku i płci, regionów i typów mieszkańców. Wybrano ogółem 2000 respondentów. Wywiad osobisty sformalizowany (face-to-face). Błąd reprezentacyjności badania opinii: nie więcej niż 2,2%. Terminy przeprowadzenia wywiadu 4–11 listopada 2016 r.
Według wyników badania opinii, dokonanego przez Grupę Socjologiczną „Rating” w listopadzie 2016 roku prawie połowa zapytywanych (48%) popiera zakaz ideologii komunistycznych na Ukrainie, przeciwko zakazowi opowiada się 36%, nie wypowiedziało się 16%. W ciągu minionych dwóch lat ilość zwolenników zakazu nie zmniejszyła się.
Większość mieszkańców Zachodu (78%), połowa ludności Centrum, jedna trzecia mieszkańców Południa popiera zakaz ideologii komunistycznej, podczas gdy na Wschodzie podobnie uważa 18%.
Im niższy jest wiek respondentów i wyższy poziom wykształcenia, tym mocniej popierają zakaz ideologii komunistycznej. Mężczyźni opowiadają się za zakazem stosunkowo częściej niż kobiety. Wśród mieszkańców wsi więcej jest zwolenników zakazu, niż wśród mieszkańców miast.
Zakaz ideologii komunistycznej najbardziej popierają zwolennicy partii o zabarwieniu patriotycznym, takich jak „Swoboda” i Nacjonalistyczny Ruch Jarosza (ponad 80%). Najwięcej zaś przeciwników tej idei jest wśród sympatyków partii „Za żyttia” oraz Bloku Opozycyjnego (po 70%).
Jedna trzecia zapytywanych popiera zakaz na Ukrainie ideologii nacjonalistycznej (40%-przeciwko, jedna czwarta nie ustosunkowała się do tematu). W ciągu minionych dwóch lat ilość zwolenników zakazu ideologii nacjonalistycznej zmniejszyła się z 40% do 35%.
Prawie połowa ludności Południa, 40% mieszkańców Wschodu i jedna trzecia Centrum opowiedziała się za zakazem ideologii nacjonalistycznej, zaś na Zachodzie podobnie uważa jedynie 20%.
Im starsi są respondenci i im niższe mają dochody, tym mocniej popierają zakaz ideologii nacjonalistycznej. Stosunkowo więcej jest kobiet, popierających zakaz, niż mężczyzn.
Mieszkańcy miast bardziej opowiadają się za zakazem niż mieszkańcy wsi (38% i odpowiednio 28%) Partyjne upodobania w przekroju wykazują całkowicie przeciwstawny stosunek do ideologii komunistycznej. Najwięcej zwolenników idei zakazu nacjonalizmu jest wśród sympatyków partii „Za żyttia” oraz Bloku Opozycyjnego (ponad 55%), najmniej – wśród zwolenników partii „Swoboda” i Ruchu Jarosza.
41% respondentów popiera inicjatywy demontażu wszystkich pomników Lenina na Ukrainie. Prawie połowa respondentów (48%) jest przeciwna, 11% nie opowiedziało się. Na Zachodzie jest najwięcej (72%) zwolenników idei demontażu, w Centrum wskaźnik jest prawie dwa razy mniejszy – 41%, zaś na Południu prawie trzy razy mnijej (26%), a na Wschodzie cztery razy mniejszy (18%).
Im niższy jest wiek respondentów i wyższy poziom wykształcenia, tym bardziej opowiadają się za inicjatywą demontażu pomników Lenina. Mieszkańcy wsi są bardziej przychylni idei demontażu pomników Lenina, niż mieszkańcy miast. Mężczyźni popierają ją bardziej niż kobiety.
Wśród sympatyków partii największymi zwolennikami idei demontażu pomników Lenina są sympatycy Swobody” i Ruchu Nacjonalistycznego Jarosza (ponad 75%). W środowisku wyborców BPP, Samopomocy i Opozycji Obywatelskiej zwolenników tej idei jest dwa razy więcej niż przeciwników (orientacyjnie 60% przeciwko 30%). Natomiast wśród sympatyków Partii Radykalnej i „Batkiwszczyny” ilość przeciwników i zwolenników demontażu jest równa. Wyborcy partii „Za żyttia” i Blok Opozycyjny są w absolutnej większości przeciwni tej inicjatywie.
Stosunek do inicjatywy zmiany sowieckich nazw miast i ulic na Ukrainie nie jest jednolity. W znaczeniu ogólnym raczej nie cieszy się uznaniem (57%), niż jest popierana (35%). Natomiast gdyby zmian dokonywano wybiórczo, stosunek do nich znacznie by złagodniał, zaś ilość zwolenników przewyższyłaby ilość przeciwników (49% przeciwko 44%). Tak więc 34% uważa, że należy zmienić nazwy ulic sowieckich polityków, którzy popełnili zbrodnie przeciwko narodowi ukraińskiemu, udowodnione dokumentalnie, 15 procent uważa, ze należy zmienić nazwy wszystkich ulic, którymi czczono sowieckich działaczy politycznych. Jednocześnie 44% nie popiera idei zmiany nazw ulic w ogóle, zaś 7% nie wypowiedziało się.
Zmiana nazw najbardziej popierana jest na Zachodzie, gdy tymczasem Wschód i Południe są przeciwne. Im wyższy jest poziom wykształcenia respondentów, tym wyższy wskaźnik idei zmiany nazw miast i ulic. Mężczyzn, uważających, że takich zmian należy dokonać, jest więcej, niż kobiet. Najmniej zwolenników zmian jest w najstarszej grupie respondentów (wiek 60+). Wśród mieszkańców wsi pomysł zmiany nazw znajduje mniej zwolenników niż wśród mieszkańców miast.
Przekrój zwolenników partii wykazuje podobieństwo do oceny idei demontażu pomników Lenina. Istotna różnica zachodzi jedynie we wzajemnym stosunku zwolenników i przeciwników z przewagą tych drugich.
72% ukraińskich respondentów ma stosunek pozytywny do Mychajła Hruszewskiego, 8% – negatywny. Blisko połowa zapytywanych pozytywnie ocenia Iwana Mazepę (52%) i Piotra I (50%), jednocześnie negatywnych ocen do ostatniego jest nieco więcej (29% przeciw 22%).
Do Fidela Castro pozytywnie ustosunkowało się 36%, negatywnie – 22%, 42% waha się z oceną lub jej nie mają.
35% zapytywanych ma pozytywny stosunek do Stepana Bandery, 46% – negatywny, 18% waha się z oceną, 26% pozytywnie ocenia Symona Petlurę, 45% – negatywnie. Prawie jedna czwarta waha się z oceną.
25% ma nastawienie pozytywne do Ronalda Reagana, 24% – negatywne, połowa waha się lub nie ma zdania.
Najgorszy jest stosunek do Stalina i Lenina – zaledwie 22 i 25% respondentów odpowiednio opowiedziało się na ich korzyść. Właśnie te postacie historyczne mają najwyższy wskaźnik negatywnych ocen: dwie trzecie negatywnie ocenia Stalina, prawie 60% – Lenina.
Dynamika świadczy o tym, że ilość zwolenników Stalina w ciągu ostatnich lat właściwie się nie zmieniła (20–24%). Wskaźnik pozytywnego myślenia o Banderze znacznie wzrósł w porównaniu z rokiem 2012 (35% w roku bieżącym i 22% w 2012) i nieznacznie wzrósł w porównaniu z rokiem 2014 (31%).
W roku bieżącym zmniejszyła się względem roku 2012 ilość Ukraińców, pozytywnie oceniających Piotra I i pozostaje poziomie roku 2014 – 59% (2012) oraz 50% (2014, 2016). Tymczasem pozytywna ocena Mazepy wzrosła (do 50%) stosunku do wskaźników roku 2012 (44%) i 2014 (41%).
Na Zachodzie zauważalny jest wzrost pozytywnego myślenia o postaciach Ukraińców – Hruszewski, Mazepa, Bandera i Petlura, równocześnie Wschód daje wyraz pozytywnym ocenom historycznych postaci Rosjan – Piotr I, Lenin i Stalin.
Im wyższy jest poziom wykształcenia respondentów, tym lepiej oceniają Hruszewskiego, Mazepę, Petlurę i Reagana. Natomiast im niższy jest poziom wykształcenia, tym wyraźniej przeważa pozytywne nastawienie do Lenina i Stalina.
Wśród mieszkańców wsi bardziej pozytywny jest stosunek do Hruszewskiego i Bandery i bardziej negatywny do Piotra I, Lenina czy Stalina.
Zwolennicy partii „Swoboda” najwyżej oceniają Hruszewskiego, Mazepę i Banderę, zwolennicy BPP pozytywni oceniają Hruszewskiego, Mazepę, Banderę i Petlurę. Sympatycy Samopomocy pozytywnie wybrali Hruszewskiego, Mazepę i Banderę, zaś Bloku Opozycyjnego najlepiej oceniają Piotra I, Lenina i Stalina.
Źródło: ratinggroup.com.ua
Tekst ukazał się w nr 22 (266) 29 listopada – 15 grudnia 2016
