Dzieje Chwały
Urządzenie domu
Dopełnieniem wykończenia budowy Zakładu były otaczające go drzewa, klomby, aleje, rzeźby etc. Jak wspomina uczeń Zakładu Karol Lewicki, Zakład był otoczony parkiem i był praktycznie niewidoczny od strony miasta. Zasadzono go wraz z budową Zakładu, według projektu inżyniera Bauma z Czerniowiec. Wykonawcą projektu był jezuita Hofman.
Park otaczał Zakład ze wszystkich stron, ale jego największa część ciągnęła się za gmachem. Wśród drzew można było zobaczyć dęby, lipy, sosny, modrzewie, świerki, kasztany, jesiony, klony, a także egzotyczne drzewa tulipanowe. Park przecinały liczne aleje i wąskie ścieżki. Były w nim również ławki. Sam budynek otaczała betonowa dróżka. Przy prawym pawilonie gmachu stała drewniana altanka, która służyła nie tylko do odpoczynku, ale była też wykorzystywana przez kapelę Zakładu jako scena dla koncertów na świeżym powietrzu.
Zaraz za skrzydłem gmachu rozciągał się ogród botaniczny, pełniący funkcję naukową. Uczniowie mieli w nim możliwość poznawania roślin uprawnych i stawiania pierwszych kroków w nauce ich pielęgnacji. W początkach istnienia Zakładu w tym miejscu była fontanna. Przez pewien czas na terenie ogrodu istniał zwierzyniec, w którym mieszkały sarny i inne zwierzęta.
W głębi ogrodu urządzono według projektu inżyniera Krasickiego cztery sztuczne stawy. Największy z nich umożliwiał pływanie na łódkach oraz posiadał drewniany pawilon.
Przed gmachem rozlegał się plac usypany żwirem. Większą część jego powierzchni przeznaczono na klomby, wysadzone różnymi roślinami i kwiatami. Na zewnątrz plac otaczały drzewa, za którymi ciągnęło się wysokie ogrodzenie w postaci drucianej siatki.
Żywy opis klombu przed gmachem pozostawił Karol Lewicki: „Gdy spuściłem wzrok na ziemię, szeroki kwietnik, poprzecinany licznymi ścieżkami i dróżkami, zabłysnął tysiącami barw. Czegoż tam tylko nie było? Maciejki, lwie paszczki, floksy, rezedy, nasturcje, bratki, stokrotki, mieczyki. Było ich bardzo wiele, cała powódź barw i zapachów. Nad kwiatami brzęczały pszczoły i trzmiele, kołysały się motylki i ważki, skakały koniki polne”.
Wokół Zakładu ustawiono wiele figur sakralnych. W centrum placu przed gmachem kolegium, na kamiennym postumencie stał posąg Najświętszego Serca Pana Jezusa, przywieziony z Paryża. Postument otaczały spiralne schody, po których można było wznieść się do podnóża figury. Było to jedno z miejsc, które służyło jako tło do grupowych zdjęć uczniów i gości Zakładu.
W pobliżu stawów, na wzór groty w Lourdes, wybudowano grotę z figurą Niepokalanej. Miejsce to nosiło nazwę gaju Matki Bożej. Urządził je brat J. Morawiec, sama zaś figura była dziełem rzeźbiarza Majerskiego, który wyrzeźbił też postać Anioła Stróża na kolumnie gzymsowej. Stanisław Klimpel wspomina na przykład, że w dolinie, u podnóża góry stały dwie małe groty z żużlu, w których umieszczono figury Matki Bożej i św. Ignacego z Loyoli. Na tyłach prawego pawilonu znajdowała się figura Niepokalanego Poczęcia Maryi Panny, którą w roku 1894 ofiarowali Zakładowi dawni uczniowie. Postać Maryi wznosi się na postumencie z umocowanym na nim lichtarzem i napisem „Oto Matka twoja”.
Sporo figur świętych i miejsc pamiątkowych znajdowało się w lesie za gmachem Zakładu. Na najwyższym szczycie góry Koszarki w roku 1911 wzniesiono dębowy krzyż Piotra Skargi z okazji 300-lecia urodzin wybitnego jezuity.
W 1933 roku został uroczyście zasadzony dąb Stefana Batorego z okazji 400-setnej rocznicy urodzin króla. Począwszy od tyłów kaplicy, wzdłuż nowszego skrzydła i dalej pod górę do lasu prowadziła aleja Grunwaldzka, zasadzona w 1911 roku przez uczniów konwiktu na cześć 500-lecia zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem.
Z wielkim gustem urządzono również dziedziniec wewnętrzny. Brat Hofman rozbił na nim klomb. Dziedziniec służył również czasem do ćwiczeń gimnastycznych, dlatego też został odpowiednio zaadaptowany.
Bohdan Sywanycz
Tekst ukazał się w nr 13 (305) 17-30 lipca 2018
