Wiktor Feliks Szokalski
Znany naukowiec urodził się 15 grudnia 1811 r. w Warszawie, gdzie skończył gimnazjum i wkroczył do dorosłego życia. Już w dzieciństwie Wiktor Feliks Szokalski przejawił niebywałą dla swego wieku wiedzę i zainteresowania naukowe, na co również bez wątpienia wpływ miało wychowanie.
Szczególne zainteresowania młodego Szokalskiego wzbudziła medycyna, która była bardzo popularnym zawodem wśród młodzieży polskiej tamtych czasów. On wstępuje na medycynę Uniwersytetu Warszawskigo, którą kończy z powodzeniem i rozpoczyna własną praktykę medyczną. Ponad dwa dziesięciolecia jego życia mijają wśród niewygód i ciągłych trudności finansowych lekarza prowincjalnego.
Ale w końcu 1840 r. odbywają się kardynalne zmiany w życiu Szokalskiego. Chcąc podwyższyć swoje kwalifikacje jako lekarza, on wyjeżdża do tamtejszej stolicy medycyny europejskiej – Paryża, gdzie pogłębia swoją wiedzę zawodową i umiejętności. Kontynuując naukę w Gessenie, on robi doktorat. Po długich latach tułaczki, W. Szokalski wraca do Warszawy, gdzie nie zważając na trudności finansowe, szybko zarekomendował siebie jako zdolny lekarz – nowator, stając się członkiem „Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego” i „wyższej korporacji naukowej”.
Po krótkim czasie Wiktor Szokalski opublikował ponad dwieście prac naukowych i badań w sferze współczesnej medycyny. W swojej pracy naukowej pokazał też, że jest oddanym patriotą Polski, opracował, bowiem polską terminologię medyczną. Wiktor Feliks Szokalski staje się właśnie tą osobą, która po raz pierwszy w polskiej literaturze medycznej wyodrębniła taką naukę, jak okulistyka, stając się faktycznym twórcą jej zasad medycznych. Bardzo szybko pan Szokalski zdobywa powszechny rozgłos jako zdolny lekarz – naukowiec, z wielkim autorytetem w różnych gałęziach medycyny. Jako profesor, prowadził wykłady z nauk medycznych, w tym – w dziedzinie okulistyki, na uniwersytetach medycznych w Paryżu i w Warszawie.
Jako lekarz, Wiktor Szokalski zwraca szczególną uwagę na rozwój nowej w tym czasie nauki w medycynie – fizjologię człowieka, propagując jednocześnie zdrowy tryb życia. Dzięki Szokalskiemu w Warszawie otwiera się Instytut Oftalmologiczny, który staje się pierwszym takim zakładem w Polsce. Stara się o budownictwo nowego, wielkiego domu dla „Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego” i stworzenie kilku laboratoriów naukowych i klas naukowo – badawczych.
Również Wiktor Feliks Szokalski bierze udział w życiu społecznym jako działacz społeczny i filantrop. Stwarza „Kasę pomocy” dla wdów i sierot, członków rodzin lekarskich, mających mało środków do życia. Szokalski występuje nie tylko jako pasywny badacz, zajmujący się wyłącznie własnymi zainteresowaniami, ale i jako inicjator wszystkich pozytywnych zmian. Wszystkie czasopisma medyczne Polski drukują prace W. Szokalskiego, w których on porusza nie tylko problemy i zjawiska medyczne, ale również społeczne. Dzięki pięknemu stylowi literacko – naukowemu, wielu krytyków tego czasu nazywa go nieprzeciętnym prozaikiem. Cała jego działalność przynosiła odpowiednie owoce.
W 1884 r. społeczność naukowa Warszawy świętowała 50 rocznicę działalności naukowej W. Szokalskiego, co było najlepszym i szczerym uznaniem jego zasług społecznych. W. Szokalski został członkiem Rady Lekarskiej Królestwa Polskiego, otrzymując państwowe wyznanie swojej działalności oraz udziału w rozwoju medycyny polskiej.
Przed samą śmiercią, Wiktor Feliks Szokalski wielką uwagę zwracał na popularyzację sprawy medycznej na terytorium całej Polski etnograficznej i mówi o widocznych problemach świata lekarskiego. Temat niezależnej medycyny staje się tym problemem, który bardzo martwi zasłużonego lekarza.
Zmarł W. Szokalski w wieku 79 lat, 6 stycznia 1890 r. w Warszawie, na zawsze wkroczywszy do historii jako pierwszy oftalmolog i człowiek, który popierał medycynę narodową.
Marian Wahuła
Tekst ukazał się w nr 7 (59) 14 kwietnia 2008
