12 maja 2017 roku w zaułku Ormiańskim (podwórze wschodnie między katedrą ormiańską, dawnym pałacem arcybiskupów ormiańskich, dzwonnicą katedralną i dawnym bankiem „Mons Pius”) odbyła się uroczystość poświęcenia odnowionej kolumny św. Krzysztofa.
Pomimo deszczowej pogody na uroczystość przybyli liczni goście ze Lwowa i z Polski. Wśród nich przewodniczący miasta Lwowa Andrij Sadowy, kierownik Zarządu Ochrony Środowiska Historycznego Lwowskiej Rady miejskiej Lilia Onyszczenko, przedstawiciele polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) Michał Michalski i Dorota Janiszewska, przedstawiciele Towarzystwa Ormiańskiego i parafianie katedry ormiańskiej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Lwowie, konserwatorzy dzieł sztuki ze Lwowa i z Polski, przedstawiciele Konsulatu Generalnego we Lwowie.
Poświęcenia kolumny św. Krzysztofa dokonał Markos Oganesian, arcybiskup lwowski i całej Ukrainy Kościoła Ormiańskiego Apostolskiego, w asyście ks. Tadeosa Geworgiana, proboszcza katedralnego, i diakonów katedralnych. Duchowni odśpiewali również modlitwy do czterech stron świata udzielając błogosławieństwa wszystkim obecnym. Arcybiskup podkreślił znaczenie pracy twórczej w ochronie dziedzictwa kultury lwowskiej i podziękował wszystkim, kto brał udział w pracach konserwatorskich i remontowych na dziedzińcu katedralnym i przy kolumnie św. Krzysztofa.
Kolumna, ustawiona w 1726 roku kosztem Krzysztofa Augustynowicza, dyrektora sądów ormiańskich i brata arcybiskupa Jana Tobiasza Augustynowicza, jest cennym zabytkiem rzeźby lwowskiej z początku XVIII wieku. Upamiętniono w ten sposób zakończenie odnowienia i przebudowy katedry ormiańskiej i całego zespołu zabudowań dookoła świątyni Ormian lwowskich po zniszczeniach wywołanych strasznym pożarem 16 sierpnia 1712 roku.
Prace konserwatorskie w latach 2015-2017 wykonał polsko-ukraiński zespół konserwatorów pod kierownictwem Andrzeja Kazberuka z Warszawy. Sfinansowało prace polskie MKiDN. W tychże latach kosztem budżetu miasta Lwowa wykonano remont i rekonstrukcję podwórza. Znacznych kosztów potrzebowała kardynalna wymiana i rekonstrukcja kolektora kanalizacyjnego i wodociągu, które wykonała lwowska firma „Zachidpłast”. Przedsiębiorstwo „Renesans” przeprowadziło rekonstrukcję nawierzchni podwórza, ułożenie bruku z wmontowaniem fragmentów starych nagrobków ormiańskich, odnalezionych podczas prac wykopaliskowych. Oświetlenie podwórza – to dzieło lwowskiej firmy „LichtForum”. Aktywnie również działała społeczność ormiańska Lwowa. Lwowski przedsiębiorca Wardkez Arzumanian sfinansował bardzo gustowne ozielenienie podwórza i konserwację dwu zabytkowych portali pałacu arcybiskupiego.
Przewodniczący miasta Andrij Sadowy podkreślił znaczenie ukraińsko-polskiej współpracy przy odnowieniu i ratowaniu zabytków wspólnego dziedzictwa, wpisanego na listę UNESCO. On też odznaczył pamiątkowymi medalami miasta Lwowa dwóch polskich konserwatorów – Andrzeja Kazberuka i profesora Janusza Smazę z Warszawy.
Dorota Janiszewska-Jakubiak, zastępca dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego MKiDN powiedziała, że „ochrona wielokulturowego dziedzictwa Lwowa – wspólnego dziedzictwa lwowskich Ormian, Ukraińców, Polaków jest bardzo ważnym wątkiem w pracach MKiDN. Takim zespołom konserwatorskim, jak zespół Andrzeja Kazberuka, zawdzięczamy to, że katedra ormiańska i jej otoczenie odzyskują swój pierwotny blask. Takie prace MKiDN razem z Zarządem Ochrony Środowiska Historycznego Lwowskiej Rady miejskiej i wspólnotą ormiańską prowadzą od 2006 roku. Dziś możemy podziwiać rezultat niedawno zakończonych prac konserwatorskich kolumny św. Krzysztofa. Ich efekt cieszy nas również dzięki temu, że zmieniło się otoczenie pomnika. Dzięki społeczności Ormian lwowskich, którzy zaangażowali się w rewitalizację dziedzińca, ten urokliwy zakątek zyskał nową oprawę. Chroniąc dziedzictwo ormiańskie – dziedzictwo wielonarodowego i wielokulturowego Lwowa – dbamy o naszą wspólną spuściznę cywilizacyjną. Serdecznie dziękujemy tym wszystkim, dzięki którym trwa nasza współpraca, a do tego przynosi tak miłe dla oka rezultaty”.
Wardkez Arzumanian, właściciel restauracji „Mons Pius” i aktywny społecznik, powiedział, że dla niego rekonstrukcja dziedzińca jest kolejnym świętem, jakimi były również inne prace konserwatorskie prowadzone w uroczym zaułku ormiańskim. We Lwowie powstała nowa płaszczyzna pamięci przeszłości. Ten teren pamięci powinien mieć dobry rozwój, również w pamięci o tych Ormianach, którzy zostawili swój ślad w architekturze, kulturze Lwowa, w jego rozwoju historycznym.
W imieniu zespołu konserwatorów wszystkim obecnym serdecznie podziękował Andrzej Kazberuk.
Uroczystość zakończyła się w przytulnej historycznej restauracji „Mons Pius”, gdzie obecnych gościł i serdecznie przyjmował właściciel Wardkez Arzumanian. Andrzej Kazberuk przedstawił serię zdjęć wykonanych przed rozpoczęciem prac konserwatorskich nad kolumną św. Krzysztofa, w trakcie tych prac i po ich zakończeniu. Wszyscy obecni mogli tez ocenić doskonałą kuchnię ormiańską restauracji „Mons Pius” i wspaniałe przysmaki ormiańskie.
Jurij Smirnow
{gallery}gallery/2017/kolumna_krzysztofa{/gallery}
