W ramach projektu „Brama do Centralnych Gorganów: międzykulturowy dialog na polsko-ukraińskim pograniczu” w ramach programu współpracy trans granicznej „Polska – Białoruś – Ukraina 2014–2020” wdrażanego przez Karpacki instytut analityki „FrankoLytics” odbyła się wizyta działaczy z Przykarpacia do Polski.
Projekt ma na celu badanie i popularyzację spuścizny etnograficznego regionu „Bojkowszczyzna” oraz zapoznanie się z doświadczeniami sąsiadów. Wyjazd poprzedziła dyskusja „Dialog międzykulturowy, badania i popularyzacja spuścizny etnograficznego regionu „Bojkowszczyzna”, która miała miejsce na Przykarpackim Uniwersytecie im. W. Stefanyka. Jedna część dyskusji odbyła się w Iwano-Frankiwsku, druga – w Chełmie.
z archiwum Uniwersytetu Przykarpackiego
Jak twierdzi Olga Maksymowicz, dyrektor Karpackiego instytutu analityki „FrankoLytics”, w projekcie przewidziane jest trójstronne partnerstwo przedstawicieli Wyższej szkoły zawodowej w Chełmie, Uniwersytetu Przykarpackiego i gminy Broszniów – Osada w obw. iwanofrankiwskim. Strony uzgodniły wspólnie działać na rzecz popularyzacji i promocji spuścizny Bojków. Na Uniwersytecie odbyły się wykłady prof. Zygmunta Gardzińskiego, prorektora d/s współpracy międzynarodowej chełmskiej uczelni, o prowadzeniu badań etnograficznych i biograficznych. Następnie przedstawiciele Przykarpacia udali się do Polski, aby tam wziąć udział w drugiej części programu i zapoznać się z tym, jak partnerzy z Polski zachowują i wspierają spuściznę kulturową Bojków.
W Polsce uczestnicy delegacji odwiedzili stare bojkowskie cerkwie we wioskach Równia i Smielnik w pow. Bieszczadzkim. Tę ostatnią świątynię wniesiono na Listę spuścizny światowej UNESCO wśród świątyń drewnianych karpackiego regionu Polski i Ukrainy. W miejscowości Zatwarnica delegacja odwiedziła muzeum, które stworzył lokalny wolontariusz na miejscu starej bojkowskiej chaty. Wrażenie na gościach z Ukrainy sprawiły odwiedziny parku etnograficznego w Sanoku. Jest to największe muzeum pod otwartym niebem. Zgromadzono tu ponad 150 drewnianych obiektów architektury i ponad 31 tys. eksponatów, charakteryzujących życie codzienne Bojków i Łemków.
Delegacja odwiedziła gminy Siennica Różana i Wojsławice w woj. lubelskim, spotkała się z wójtami i zwiedziła obiekty turystyczne
– Mamy już idee nowych projektów rozwoju tras turystycznych, obrazujących spuściznę kulturową. Będziemy realizować je wspólnie z gminami – mówi Inna Kudła, wice kierownik Rady gminy Broszniów-Osada. Podsumowaniem wyjazdu była dyskusja w Państwowej akademii nauk stosowanych w Chełmie o szczegółach realizacji projektu w warunkach panującej na Ukrainie wojny.
Praca nad projektem trwa nadal. Olga Maksymowicz podkreśla, że w ramach projektu planowane jest kilka imprez: rejestracja zabytku na terenie gminy Broszniów-Osada kościoła św. Cecylii, wybudowanego orientacyjnie w XVIII wieku; przeprowadzenie dwóch ankiet socjologicznych; stworzenie rejestru obiektów kulturowej i przyrodniczej spuścizny na terenie gminy. W samej miejscowości Broszniów-Osada otwarte zostanie Centrum turystyczno-informacyjne i opracowana trasa turystyczna „Brama do Centralnych Gorganów” oraz nakreślona zostanie strategia rozwoju turystyki.
Sabina Różycka
Tekst ukazał się w nr 20 (408), 31 października – 14 listopada 2022
