Nie żyje Leonid Krawczuk, pierwszy prezydent niepodległej Ukrainy Leonid Krawczuk

Nie żyje Leonid Krawczuk, pierwszy prezydent niepodległej Ukrainy

Leonid Krawczuk wygrał pierwsze wolne wybory w historii Ukrainy w 1991 roku. Funkcję prezydenta pełnił do 1994 roku. Pod koniec kadencji Krawczuk w imieniu Ukrainy podpisał memorandum budapeszteńskie, na mocy którego Ukraina, przekazując Rosji arsenał broni jądrowej, odziedziczonej po rozpadzie ZSRR, miała mieć zagwarantowane bezpieczeństwo.

Od 1994 do 2006 deputowany do Rady Najwyższej.

Pierwszy wybrany w demokratycznych wyborach ukraiński prezydent urodził się w Żytyniu Wielkim na Wołyniu, 10 stycznia 1934 roku, czyli ze względu na miejsce i czas urodzenia był obywatelem Drugiej Rzeczypospolitej.

Andrzej Duda: Z żalem przyjąłem wiadomość o śmierci Leonida Krawczuka

Prezydent RP opublikował następujący wpis we wtorek wieczorem po wiadomości o śmierci pierwszego prezydenta Ukrainy Leonida Krawczuka.

– Z żalem przyjąłem wiadomość o śmierci Leonida Krawczuka, pierwszego prezydenta wolnej Ukrainy, który w 1991 r., wraz z przywódcami ówczesnej Rosji i Białorusi, rozwiązał Związek Sowiecki. Odszedł gdy Naród Ukrainy toczy heroiczną walkę w obronie Europy. Cześć Jego pamięci! R.I.P. – napisał prezydent Andrzej Duda.

Urodził się w chłopskiej rodzinie ukraińskiej na obszarze województwa wołyńskiego w Polsce. Jego ojciec Makar (ur. 1906) zginął w 1944, walcząc w szeregach Armii Czerwonej na froncie wschodnim. Pochowany został w masowym grobie na terenie Białorusi.

W 1958 został absolwentem studiów na Uniwersytecie Kijowskim. W latach 1967–1970 kształcił się w Akademii Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym KPZR. Uzyskał tam stopień kandydata nauk ekonomicznych na podstawie pracy dotyczącej istoty zysku w socjalizmie i jego roli w kolektywnej produkcji rolnej.

Od 1958 był działaczem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W latach 1960–1967 pełnił funkcję kierownika wydziału do spraw agitacji i propagandy regionalnego komitetu KPZR w Czerniowcach. W latach 1981–1991 wchodził w skład Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Ukrainy. W latach 80. poseł X i XI kadencji, w 1990 został deputowanym XII kadencji Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR. W latach 1990–1991 członek Biura Politycznego KC KPU. Od lipca 1990 pełnił funkcję przewodniczącego Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR (następnie Rady Najwyższej Ukrainy). Wsparł działania niepodległościowe i po ogłoszeniu powstania niezależnego państwa ukraińskiego 5 grudnia 1991 został pierwszym prezydentem Ukrainy (1 grudnia wygrał wybory, pokonując m.in. lidera opozycyjnego Ludowego Ruchu Ukrainy na rzecz Przebudowy Wiaczesława Czornowiła).

8 grudnia 1991 Łeonid Krawczuk oraz przedstawiciele Rosji i Białorusi (Borys Jelcyn i Stanisłau Szuszkiewicz) podpisali porozumienie białowieskie o rozwiązaniu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. 22 sierpnia 1992, na uroczystym posiedzeniu ukraińskiego parlamentu w Kijowie, ostatni prezydent Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji Mykoła Pławjuk przekazał mu państwowe insygnia, uznając, że proklamowana w 1991 Ukraina stała się następcą prawnym Ukraińskiej Republiki Ludowej. W 1992 wspierał metropolitę Filareta w jego działaniach mających na celu utworzenie Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego.

W 1993r. podpisał porozumienia dotyczące dalszych losów Floty Czarnomorskiej i broni jądrowej znajdującej się na terytorium Ukrainy po rozpadzie ZSRR. W tym samym roku wziął udział w uroczystościach poświęconych 60. rocznicy wielkiego głodu na Ukrainie.

W wyborach prezydenckich w 1994 wystartował jako kandydat niezależny. W pierwszej turze zajął pierwsze miejsce, zdobywając 38,36% głosów. W drugiej turze przegrał z Łeonidem Kuczmą.

Od r.1994 do 2006 zasiadał nieprzerwanie jako deputowany w Radzie Najwyższej. Od 1998 do 2009 był członkiem Zjednoczonej Socjaldemokratycznej Partii Ukrainy. W 1999 został współprzewodniczącym Ogólnoukraińskiego Związku Sił Demokratycznych „Zgoda”. W wyborach prezydenckich w 2004 r. wspierał aktywnie kandydaturę Wiktora Janukowycza. W listopadzie 2004 został pozbawiony tytułu honorowego doktora nadanego mu w 1999 przez Akademię Kijowsko-Mohylańską, co uzasadniono „nieobywatelskim stanowiskiem podczas pomarańczowej rewolucji”. W wyborach parlamentarnych w 2006 stał na czele listy Opozycyjnego Bloku „Nie Tak!”, który nie przekroczył progu wyborczego.

W 2009 publicznie wezwał ówczesnego prezydenta Wiktora Juszczenkę do rezygnacji. W wyborach prezydenckich w 2010 udzielił poparcia kandydaturze Julii Tymoszenko.

W styczniu 2016 zaproponował przyznanie Krymowi autonomii państwowej w obrębie Ukrainy, a także uznanie specjalnego statusu dla Donbasu. W lipcu 2020 stanął na czele ukraińskiej delegacji do trójstronnej grupy kontaktowej ds. uregulowania konfliktu rosyjsko-ukraińskiego w Donbasie.

Zmarł po długiej chorobie 10 maja 2022 roku w wieku 88 lat.

Inf. własna

X