Maj 1930 r. w życiu Kościoła lwowskiego Zdjęcie pamiątkowe z „Konsekracji Kościoła św. Elżbiety we Lwowie i Wielkiego ołtarza, dokonanej przez JE Najprzewiel. Ks. Arcybiskupa D-ra Bolesława Twardowskiego w dniu 8 września 1934”. lvivcenter.org

Maj 1930 r. w życiu Kościoła lwowskiego

„Lwowskie Wiadomości Parafialne” były poczytnym pismem katolickim, przedstawiającym życie lwowskich parafii i życie wspólnoty katolickiej na całym świecie. Zamieszczały też interesujące, również z dzisiejszego punktu widzenia, informacje.

Ponieważ początek maja 1930 r. przypadał na okres poświąteczny, wiele materiałów dotyczy spotkań na tradycyjne „święcone”.

Z życia organizacyjnego w parafji św. Elżbiety

Niebywały od szeregu lat był w tegorocznym W. Poście napływ wiernych tut. parafji do spowiedzi wielkanocnej, a pocieszający ten objaw stwierdzono we wszystkich parafjach lwowskich. Coraz szersze zainteresowanie dla spraw religijnych będzie niewątpliwie bardzo pożądanym nastrojem dla Akcji Katolickiej. Życie organizacji tut. parafji staje się coraz bardziej ożywione.

Działalność Ligi parafjalnej zaznaczyła się ostatnio urządzeniem wenty świątecznej na dochód w. ołtarza urządzeniem przedstawienia: „Hajduczka”, granego trzy razy w sali paraf., oraz kilku manifestacyjnemi zebraniami, o czem donosiły „Wiadomości Parafjalne”. Datki na wielki ołtarz płyną narazie dość skąpo, ale należy się spodziewać, że gdy w maju rozpocznie się budowa W. Ołtarza, datki popłyną obficiej.

Godnym podkreślenia jest zapał, z jakim pracuje chór paraf. im. św. Elżbiety, który ma już w parafji ustaloną sławę. Począwszy od Bożego Narodzenia, śpiew, a stale we wszystkie niedziele i święta w kościele św. Elżbiety, kilkakrotnie zaś w kościele św. Marji Magdaleny, mając zawsze przygotowany i sumiennie opracowany odpowiedni repertuar. Na Wielkanoc wykonano po raz pierwszy Mszę łac. kompozycji dyrygenta chóru prof. Michała Woźnego, który zabłysnął nieprzeciętnym talentem kompozytorskim. Mszę jego, choć trudną, wykonano bardzo efektownie. W niedzielę przewodnią odbędzie się „święcone” chóru w sali paraf.

Coraz pomyślniej rozwija się Stow. Ministrantów. Mimo półrocznego dopiero istnienia, wykazuje w swoich dochodach 467 złp., z czego zakupiono 8 komż, dwie nowe czerwone sutanki, pulpit, grzechotki, szarfy i t. p. Kilkakrotnie jednak przechodziło to miłe Stowarzyszenie swoje przesilenie, skutkiem czego wykreślono około 30 t. zw. aspirantów, tak, że obecnie liczy 15 ministrantów i 10 aspirantów, ale za to wypróbowanych i nie przynoszących ujmy Stowarzyszeniu. Bo też muszą wszyscy stać się godnymi swym hasłom, zawartym w Statucie i w swoim hymnie, śpiewanym w czasie zebrań tygodniowych.

O godny podnóżek dla Królowej Korony Polskiej!

W Katedrze lwowskiej, w wielkim ołtarzu, na kolumnach – jakby na tronie – jaśnieje obraz Najświętszej Panny, Królowej Korony Polskiej. Obraz ten, wielkiemi cudami słynący, został uwieńczony d. 12 maja r. 1776 koroną, przysłaną z Rzymu. Uroczystej koronacji dokonał Arcybiskup Sierakówski z 6-ma biskupami i licznem duchowieństwem, w obecności rycerstwa, szlachty, mieszczaństwa i licznego ludu.

Na pamiątkę tego obrzędu Magistrat lwowski imieniem miasta złożył wtedy u stóp Najświętszej Królowej srebrną pozłacaną tablicę z napisem: „Wielka Boża Rodzicielko! Rzymskiemi koronami wieńczy Cię Głowa Kościoła, Ojciec Święty, a miasto pobożne i Tobie wiernie oddane ściele pod Twe stopy swe serca… Spójrz na nas i wysłuchaj próśb naszych! Pokaż się nam Matką, ochraniaj nas, strzeż i zbaw!”

Pójdźmy i my za tym pobożnym przykładem naszych przodków i ofiarujmy podnóżek pod Jej święte Stopy!

Oto Arcybractwo Najśw. Panny, Królowej Korony Polskiej, od szeregu lat zbiera fundusze na antepedjum do wielkiego ołtarza na „podnóżek” godny dla Królowej Nieba i ziemi – dla Królowej naszej ma on być odlany z metalu i przedstawiać w rzeźbie chwilę składania ślubów przez króla Jana Kazimierza w r. 1656. Materjał potrzebny już zebrano, ale na wykonanie potrzeba znacznej sumy, a przeto prawdziwie godną i sprawiedliwą jest rzeczą, słuszną i zbawienną, byśmy się wszyscy do tego dzieła przyczynili. Sposobność cudowna! Maj – miesiąc Marji – pierwsza niedziela maja – to uroczystość Królowej Korony Polskiej, a 12-go maja, to rocznica Koronacji Jej obrazu. Spieszmy z ofiarą, choćby najdrobniejszą, ale wszyscy! Z tą ofiarą ścielmy serca nasze pod Stopy Najświętszej Panny i błagajmy jak niegdyś przodkowie nasi: „Pokaż się nam Matką! Ochraniaj nas, strzeż i zbaw!”.

Kościół św. Jana Chrzciciela we Lwowie, przełom XIX-XX. lvivcenter.org

Kronika lwowska

Z powodu oktawy Zmartwychwstania Pańskiego odpust św. Wojciecha w kościółku św. Jana Chrzciciela przy starym rynku odłożony został na 30 kwietnia b. r. Porządek nabożeństw jest następujący: rano Msze św. od godz. 7, o godz. 10 suma z kazaniem, nieszpory o godz. 5 po poł. również z kazaniem. Odpust zupełny dla tych, którzy w tym dniu przystąpią do spowiedzi i Komunję św. godnie przyjmą.

Z parafji św. Elżbiety. Dnia 27 b. m. odbyło się w sali parafjalnej „święcone” dla zespołu chóru paraf. im. św. Elżbiety. Po poświęceniu darów świątecznych i przemówieniu kuratora chóru, przemówili ponadto ks. prob. Sigmund i prezes chóru p. Gajewski, życząc młodemu zespołowi zapału do dalszej pracy i umiłowania pieśni. Zebranie, przeplatane wesołymi monologami i śpiewem, zakończyło się wspólną fotografją.

Tercjarskie Kółko Oświatowe przy kościele oo. Bernardynów urządza przygotowanie do Sakramentu Bierzmowania dla młodzieży pozaszkolnej oraz osób dorosłych. Lekcje odbywać się będą w dniach 18, 25 i 29 maja o godz. 4 popołudniu w lokalu tercjarskim w podwórzu obok studni Błog. Jana. Zgłaszać się mogą wszyscy dotąd nie bierzmowani w niedzielę dnia 4 maja w zakrystji OO. Bernardynów.

Z parafji św. Marji Magdaleny. Dnia 27 kwietnia odbyło się wspólne Święcone dla Stowarzyszeń Młodzieży Męskiej i Żeńskiej tutejszej parafji. Uroczystość rozpoczęła się od „Wieczornicy”, na którą złożyły się udatnie odegrane przez młodzież sztuczki, tudzież śpiewy i deklamacje. Imieniem Koła Przyjaciół S. M. P. przemówił p. Zbigniew Rossowski, student Uniwersytetu. Podkreślił znaczenie pracy w Stowarzyszeniach Młodzieży; zaznaczył, że obowiązkiem katolików w dobie obecnej jest nie tylko bronić Kościoła przed wrogiemi siłami, ale zdobywać dlań coraz szersze dziedziny życia ludzkiego i coraz więcej dusz. Po wieczornicy odbyło się poświęcenie Stołu wielkanocnego i skromne święcone.

Dla Kursów dla Dorosłych Koła P.T.S.L. odbyło się w niedzielę 27 b. m. wspólne „Święcone” w szkole żeńs. im. Staszica. W obecności Przełożonego OO. Zmartwychwstańców przew. Koła Pań wydziałowych i Pań naucz. z kierowniczką kursów, obecny ks. katecheta Banach po poświęceniu zastawionego stołu w serdecznych słowach przemówił do kursistek. Następnie kilka słów przemówiła przewodnicząca Koła Pań TSL., a uczestniczki Kursów deklamowały okolicznościowe wiersze, śpiewały i odegrały obrazek sceniczny pt. „Nowa przyjaźń”. Potem dzielono się święconem, składając sobie nawzajem życzenia.

Podniosłą uroczystość święciło Stowarzyszenie Pań Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo w dniu 6 kwietnia. Na zakończenie rekolekcji, których słuchały rodziny, pozostające w opiece Stowarzyszenia, w kościele Najśw. Panny Marji Śnieżnej, a panie w kaplicy SS. Miłosierdzia, zgromadzili się wszyscy w kościele św. Kazimierza, gdzie Najprzew. Ks. Arcybiskup odpraw im Mszę św. Tak ubodzy, jak i panie przystąpili do Stołu Pańskiego. Od ołtarza przemówił Arcypasterz do zebranych słowami pełnemi wzniosłych myśli i drogocennych nauk – zakończył udzieleniem błogosławieństwa.

Uroczystość w ochronce łyczakowskiej. W ochronce pod wezwaniem N. Serca przy ul. Pijarów 31 odbył się 3 maja uroczysty obchód ku czci Królowej Korony Polskiej łącznie z obchodem Konstytucji 3 maja. W kaplicy miejscowej zebrali się licznie rodzice dziatwy, a superjor XX. Zmartwychwstańców odprawił Mszę św. w intencji Ojczyzny. Potem odbyło się uroczyste Błogosławieństwo, w czasie którego śpiewała dziatwa. Po nabożeństwie odbył się obchód w ochronce. Na program złożyły się chóry 5-letnich malców, marsze rytmiczne i krakowiak. Zakończyła apoteoza, króla Jana Kazimierza w interpretacji 6-letniego chłopczyka, ślubował Matce Najśw., a dzieci przedstawiały rycerzy i stany.

Ze świata katolickiego

Kierownicy polskiej młodzieży katolickiej u Ojca św. Ojciec św. przyjął na prywatnej audjencji dyrektora Zjednoczenia Młodzieży Polskiej (centrali Stowarzyszeń Mł. Pol.), ks. Biłko oraz dyrektora Katolickiej Szkoły Społecznej w Poznaniu, ks. dr. Kozłowskiego. Ojciec św. wyraził swą radość, że katolicka organizacja młodzieży w Polsce, której działalność śledzi od dłuższego czasu, dobrze się rozwija; kierownikom jej i członkom udzielił swego błogosławieństwa. Ojciec św. podkreślił, iż hasłem organizacji powinno być: „zawsze coraz wyżej, zawsze coraz więcej, zawsze coraz lepiej”. Szczególnie ważną jest rzeczą – zaznaczył Ojciec św. – by w akcji młodzieży panowała jedność, bez której nic się nie uda.

Jedynymi informacjami spoza Lwowa była rubryka Kronika stryjska.

Kościół parafialny w Stryju. pinterest.com

Święcone wśród akademików. Dnia 4 b.m. urządziło Chrześc. koło Akademików Stryjan pierwszy raz swoje uroczyste święcone w lokalach czytelni kolejowej w Stryju.

Uroczystość zaszczycili swoją obecnością X. prałat Cisto i p. starosta Pajączkowski. Bardzo serdeczne okolicznościowe przemówienie wygłosił prezes koła Akad. p. Kozłowski, witając życzliwych gości, oraz zapewniając o niezachwianem stanowisku młodzieży akademickiej przy zasadach katolickonarodowych. Następnie podnieść należy rzeczowe przemówienie p. Starosty Pajączkowskiego, oraz X. Prałata. Ostatni mówca podkreślił ważne zadanie młodzieży w życiu społecznem i zachęcił ją do dalszej zgodnej pracy w duchu zasad chrześcijańskich dla dobra Kościoła i Ojczyzny.

Stowarzyszenie sług katolickich. Pod patronatem pań sodalicji Marjańskiej, a przewodnictwem p. I. Sebastianowej zawiązało się w Stryju Stowarzyszenie sług katolickich pod wezwaniem św. Zyty. Obecnie należy do Stowarzyszenia 35 dziewcząt. Stowarzyszenie to ma za zadanie zjednoczenie i ochronę tej młodzieży przed zepsuciem moralnem, stworzenie dla niej własnego ogniska domowego i bezinteresowne wyszukanie jej pracy uczciwej i opiekę w potrzebie. Stowarzyszenie ma swoje zebrania co tygodnia, na których oprócz śpiewu i czytania omawia się sprawy interesujące służące. W niedzielę 27 b.m. po nieszporach odbyło się uroczyste ślubowanie stowarzyszonych dziewcząt, w którem przyrzekły, że naśladując swoją patronkę, św. Zytę, będą wiernie służyć Najśw. Marji, której medal, jako swoją odznakę noszą. Po ślubowaniu panie, opiekujące się stowarzyszeniem, urządziły dla dziewcząt skromne przyjęcie.

Dnia 4 maja odbyło się wspólne święcone Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej męskiej i żeńskiej w Stryju, pod patronatem przew. ks. Zapały. Skromne przyjęcie urządziła młodzież stowarzyszenia w sali Czytelni kolejowej, zaprosiwszy przedstawicieli Władz i wszystkich życzliwych dla Stowarzyszenia. Po poświęceniu darów świątecznych i przemówieniu ks. proboszcza zasiedli wszyscy do stołów, a młodzież sprawnie obsługiwała swoich gości. W czasie tej uroczystości popisywała się młodzież deklamacjami i odśpiewaniem kilku pieśni na chór 4-głosowy. Wszyscyśmy ten wieczór bardzo miło spędzili i należy się podziękowanie Patronatowi i całemu wydziałowi Stowarzyszenia młodzieży męskiej i żeńskiej za ich wspólny trud.

Wiadomości ze świata przedstawiały ciekawostki, pośrednio dotyczące religii.

Potęga filmu

Na całym świecie istnieje 51.103 kino-teatrów, które odwiedza dziennie około 10-ciu miljonów ludzi. Tak olbrzymi rozwój kinematografji dokonał się w ciągu krótkiego okresu czasu trzydziestu lat. Film stał się istotnie ważnym czynnikiem w życiu kulturalnem ludzkości. Mierzyć się z nim może jedynie radjo, dzięki swej zdolności oddziaływania na masy, a już stanowczo ustępują mu prasa i teatr. Jak długo i jak często trzeba będzie jeszcze powtarzać tę rzecz, od dawna już uznaną i nie dającą się zaprzeczyć, by także i katolikom uwidocznić wielkość i ważność czekających ich na tem polu zadań?

Wprawdzie już i to ma znaczenie, co zrobiono w poszczególnych krajach, to, że wyzbyto się zwykłej poprzednio metody potępień i samego tylko krytykowania i przystąpiono do pracy pozytywnej. Ależ ile jeszcze pozostaje do zrobienia! Przede wszystkiem należy wyraźnie uświadomić sobie ideę przewodnią: chodzi nie tylko o to, żeby produkować wyłącznie filmy religijne, które zresztą zawsze powinny stać na wysokim poziomie doskonałości artystycznej i technicznej: równie ważne jest przeniknięcie do kin, które nie posiadają marki „katolickiej”.

Dlatego konieczne jest filmowanie również materjału świeckiego, nie mającego na celu żadnej z góry określonej tendencji. Muszą istnieć filmy, które z powodu swej doskonałości technicznej i fascynującej akcji będą tak samo ściągały publiczność, jak i filmy sensacyjne, słusznie przez krytykę katolicką odrzucane. Filmy takie będzie chętnie wyświetlał każdy kino-teatr. Muszą one być nie prostem zestawieniem obrazów, lecz dziełami sztuki, osnutemi na podłożu głębokiej znajomości istoty filmu i w każdym punkcie liczącymi się z katolickim poglądem na świat.

Z Rosji sowieckiej

Deprawowanie dzieci. W związku z kampanją przeciwko świętom Wielkiej Nocy „Bezbożnik” (Nr 3 z marca rb.) ogłasza specjalne instrukcje dla nauczycieli szkół sow.:

Pierwsza grupa (dzieci od 8 do 10 lat): Nauczyciel winien skierować zapał dzieci ku świętu 1 maja i podniecać w nich chęć walki ze świętami religijnemi. Na 10 dni przed Wielkanocą należy rozpocząć propagandę, by w czasie świąt dzieci przychodziły do szkoły, tak, jak w dni powszednie. Trzeba poddawać dzieci badaniu, by dowiedzieć się, którzy rodzice czynią przygotowania do świąt. Trzeba wyjaśniać klasowy charakter święta 1 maja i kontrrewolucyjne znaczenie świąt Wielkanocy. Należy również wyjaśniać rolę klasy popów i ich zawodu. Należy czytać dzieciom wyjątek z „Deklamatora bezbożników” i zachęcać je, by się wyrzekły ciast wielkanocnych. Trzeba zorganizować grupę dzieci, która w czasie nabożeństw religijnych będzie wzywała lud, by nie dawał święcić tych ciast.

Druga grupa (dzieci od 9 do 12 lat): Rozpocząć akcję przeciwko świętom Wielkanocy możliwie najwcześniej. Wyjaśniać dzieciom, dlaczego nie powinny świętować Wielkanocy, czytać im opowiadania o wpływie popów, sekciarzy i kułaków. Organizować grupy dzieci do propagandy wśród rodziców; wyjaśniać pogański charakter Wielkanocy.

Trzecia grupa (dzieci od lat 10 do 14): Tłumaczyć dzieciom kontrrewolucyjną rolę duchowieństwa, przeciwstawiającego się socjalizacji oraz znaczenie postępu przemysłowego w zakresie polepszania zbiorów, które nie zależą od Boga. Organizować grupy dzieci agitatorów. Rozpowszechniać za ich pośrednictwem literaturę antyreligijną. Czytać „Bezbożnika” w czasie lekcyj i zaznajamiać dzieci z „krwawą historją Kościoła chrześcijańskiego”.

Rubryka Zapowiedzi zastępowała ploteczki w stylu „Kto z kim”…

W parafji archikatedralnej: Hugel Teofil Michał (2 im.), Dwernickiego 3/2a. i Marja Wanda (2 im.) Sikora, Kopernika 3.

W parafji Bożego Ciała (OO. Dominikanów): Marzec Stanisław, Ormiańska 18 i Wierzbicka Aleksandra, Ormiańska 18.

W parafji św. Elżbiety: Wieczorek Józef i Stefanja Bogacz, Kętrzyńskiego 26.

W parali św. Antoniego: Bohosiewicz Bronisław, Kołomyja i Stanisława Ceypek, Wyspiańskiego 23.

W parafji św. Magdaleny: Rogala Bazyli, Czysta 14 i Basarab Marja, Czysta 14.

W parafji św. Anny: Marcin Zawaliński i Marja Kołodziej.

W parafji N. P. Marji Śnieżnej: Sarnowski Michał, Kleparowska 15 i Fostacz Anna, Słoneczna 57.

Bardzo interesująco brzmią natomiast informacje o wyjściu z kościoła katolickiego, zamieszczane pod koniec wiadomości lwowskich

Niestety również przed wojną wiara doznawała pęknięcia. Nowiny24

Wystąpienie z kościoła rz.-kat.:

Kazimiera Olga (2 im.) Biłokryła, ur. we Lwowie w 1909 i ochrzczona w kościele św. Anny, zgłosiła wystąpienie z kościoła katolickiego.

Janina Bolesława (2 im.) Muller, urzędniczka, córka Władysława i Emilji Wandy (2 im.) Koronczewskiej, ur. 10/7 1904 we Lwowie, zamieszkała przy ulicy Gródeckiej 1. 49.

Została zachowana oryginalna pisownia

Opracował Krzysztof Szymański

Tekst ukazał się w nr 10 (446), 31 maja – 12 czerwca 2024

X