Jesienią 2023 roku grupa wolontariuszy eksplorowała przestrzeń cmentarzy w Wikszanach (dawna nazwa wsi: Ruda). Celem była inwentaryzacja najstarszych polskich grobów w Vicșani/Wikszanach/Rudzie na współcześnie używanym cmentarzu katolicko-prawosławnym i tzw. starym polskim cmentarzu. Działania polegały na dokumentacji fotograficznej, sporządzaniu kart ewidencyjnych nagrobków, porządkowaniem przestrzeni, zbieraniu informacji ustnych o opisywanych obiektach i kulturze związanej z przestrzenią cmentarza wraz z podtrzymywaniem pamięci o zmarłych.
Wolontariuszami byli członkowie Stowarzyszenia Głogowska Edukacja Kresowa, studenci Uniwersytetu Zielonogórskiego (kierunki: socjologia i projektowanie społeczne) oraz znawcy Bukowiny. Materiały przez nich zebrane będą dostępne w internetowej bazie Instytutu Polonika: https://baza.polonika.pl/pl
Fotorelację z realizacji projektu można obejrzeć na stronie https://gek.org.pl/wikszany-2023/ Na profilu FB Głogowskiej Edukacji Kresowej opublikowano dwa filmy dokumentujące wyjazd oraz reportaż przygotowany przez jednego ze studentów-wolontariuszy. W niedalekiej przyszłości powstanie jeszcze jeden reportaż przygotowany przez Polskie Radio Zachód (partner medialny projektu).
Pobyt grupy na Bukowinie trwał pięć dni. Każdy dzień był bogaty w zdarzenia i członkowie grupy kładli się spać w swoich pokojach w Domu Polskim w Nowym Sołońcu pełni wrażeń. Dla wielu z nich była to pierwsza w życiu wizyta w Rumunii i na Bukowinie. Wszyscy są zauroczeni mieszkańcami tego regionu, kuchnią, architekturą, przyrodą ale przede wszystkim niepowtarzalną atmosferą obecną w relacjach międzyludzkich. Wracali do Polski, marząc o tym, aby móc w przyszłości znów przyjechać do Rumunii i odwiedzić Polaków na Bukowinie.
Projekt był realizowany przez Stowarzyszenie Głogowska Edukacja Kresowa, w partnerstwie z Instytutem Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego i Związkiem Polaków w Rumunii. Mieszkańcy Wikszan oraz różne osoby należące do środowiska Polaków na Bukowinie wykazali wielkie zaangażowanie w realizację projektu, dzięki czemu zespół mógł zebrać interesujący materiał. Organizatorzy pragną w tym miejscu złożyć podziękowania za pomoc prezesowi Gerwazemu Longierowi, państwu Jekaterinie i Józefowi Paraniakom, ks. dr. Stanisławowi Kucharkowi, pracownikom Instytutu Bukowina w Radowcach oraz wszystkim spotkanym na Bukowinie ludziom dobrej woli, którzy życzliwie podeszli do działań wolontariuszy, udzielając im wsparcia organizacyjnego lub udzielając informacji dotyczących przestrzeni cmentarza, grobów i praktyk związanych z podtrzymywaniem pamięci o zmarłych.
Projekt dofinansowano ze środków Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”.
Dr Magdalena Pokrzyńska
Uniwersytet Zielonogórski
Tekst ukazał się w nr 23-24 (435-436), 19 grudnia – 15 stycznia 2023
