Bezpieczeństwo regionu, inicjatywa podwyższenia wydatków na obronność, zacieśnianie współpracy transportowej między państwami Trójmorza oraz rozwój relacji transatlantyckich – to tematy rozmów podczas 9. Szczytu Inicjatywy Trójmorza. Litwa była gospodarzem szczytu formatu łączącego 13 krajów Unii Europejskiej, położonych między Adriatykiem, Bałtykiem i Morzem Czarnym.
W skład Inicjatywy Trójmorza wchodzą: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Grecja. Z tym formatem stowarzyszone są Ukraina i Mołdawia. Strategicznymi partnerami Inicjatywy Trójmorza są Stany Zjednoczone, Niemcy i Komisja Europejska. Na szczycie w Wilnie dołączyła do nich Japonia.
Polska obejmie prezydencję w Inicjatywie Trójmorza
W odbywającym się w Wilnie spotkaniu uczestniczył prezydent RP Andrzej Duda. Podczas sesji otwierającej Szczyt prezydent RP zauważył, że rosyjska inwazja na Ukrainę motywuje państwa regionu do pogłębienia współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza. – Neoimperialny reżim na Kremlu jasno zadeklarował wolę odbudowy rosyjskiej strefy wpływów w Europie Środkowej, wolę osłabiania, zastraszania i podporządkowywania sobie państw naszego regionu. Aby się temu przeciwstawić, musimy działać razem – mówił Andrzej Duda.
Jak dodał, skuteczne przeciwstawienie się rosyjskiemu imperializmowi „wymaga solidarnego zaangażowania oraz sprawiedliwego rozłożenia związanych z tym ciężarów i obowiązków”.
Andrzej Duda przypomniał, że w czasie wizyty w Waszyngtonie wystąpił z inicjatywą ustalenia minimalnego progu wydatków państw Sojuszu Północnoatlantyckiego na obronność. Podkreślił, że kilka dni temu wystosował list do wszystkich przywódców państw Sojuszu oraz Sekretarza Generalnego NATO Jensa Stoltenberga z uzasadnieniem tej propozycji.
– W obliczu rosnącego zagrożenia powinno to być już nie 2%, ale 3% rocznego PKB. Jeden z amerykańskich ekspertów ukuł nawet frazę „trzy morza – trzy procent wydatków na obronność”. Jestem przekonany, że trafnie wskazuje ona na istotę wyzwania, które stoi dzisiaj przed krajami naszego regionu – wskazywał Andrzej Duda.
🎤🎥 #Wilno | Prezydent @AndrzejDuda po zakończeniu 9. Szczytu Inicjatywy Trójmorza: 💬 Chcę bardzo podziękować za świetny szczyt Trójmorza i świetne przygotowane forum biznesowe.
Cieszymy się ogromnie, że jako partner strategiczny przybyła do naszego forum współpracy Japonia,… pic.twitter.com/wWyUJ0x0vx
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) April 11, 2024
W czasie konferencji prasowej prezydent Andrzej Duda zwrócił uwagę, że w ostatnim czasie obserwujemy coraz większe zainteresowanie współpracą w ramach Inicjatywy Trojmorza. Wyjaśnił, że w tym roku w obradach uczestniczyło 24 reprezentantów państw oraz przedstawiciel Komisji Europejskiej.
– Cieszymy się, że jako partner strategiczny dołączyła do naszego forum współpracy również Japonia, a wolę stowarzyszenia się z Trójmorzem zgłosiła Czarnogóra – mówił.
Prezydent wskazał, że powodem zainteresowania jest dobrze funkcjonująca współpraca pomiędzy państwami. Podkreślał, że jest ona wydajna, a jej efekty są widoczne w realizowanych licznych projektach.
– Mówiliśmy dzisiaj bardzo dużo o rozwoju infrastruktury – budowie Via Baltica, Via Carpatia, która bardzo szybko postępuje, w szczególności w Polsce. Mamy za zadanie wybudować ponad 600 km drogi i wierzę, że w ciągu kilku lat ukończymy tę wielką inwestycję – bardzo trudną, zwłaszcza na południu w terenie górskim – argumentował Andrzej Duda.
Prezydent RP podkreślał, że dzięki uruchomieniu interkonektorów gazowych w krajach Inicjatywy, budowie gazociagu Baltic Pipe, gazoportów i terminali LNG możliwe było poradzenie sobie z kryzysem wywołanym nagłym odcięciem od rosyjskich dostaw. – Mimo, że Gazociąg Jamalski został przez Rosję zamknięty, a dostawy – wbrew umowie – przerwane nie zabrakło gazu ani dla naszego przemysłu w Polsce, ani dla gospodarstw domowych. To był wielki sukces współpracy Trójmorza – mówił.
Wskazywał, że Inicjatywa Trójmorza jest atrakcyjnym formatem ze względu na dobrze prosperujące gospodarki oraz zrozumienie, że wzmacniając współpracę w zakresie infrastruktury: energetycznej, drogowej, kolejowej – zapewniamy bezpieczeństwo w tej części Europy.
Prezydent zauważył, że jest to ważne szczególnie w czasie trwającej wojny na Ukrainie, kiedy potrzebna jest zdolność do szybkiego interweniowania, w tym do przekazywania wsparcia.
Andrzej Duda poinformował, że kolejny Szczyt Inicjatywy Trójmorza odbędzie się w Polsce. Jednocześnie podziękował Prezydentowi Węgier Tamásowi Sulyokowi za odstąpienie Polsce prawa do organizacji Szczytu w 2025 roku.
Prezydent Wołodymyr Zełenski o wsparciu dla Ukrainy
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski wezwał uczestników szczytu Inicjatywy Trójmorza do wzmocnienia sprzeciwu wobec Rosji. – Musimy być szczerzy: sojusz jest testowany właśnie tutaj – w obronie przed rosyjskim terrorem. I żeby te same rosyjskie rakiety nie latały nad Wilnem, Warszawą czy Kiszyniowem, nie powinny latać nad Odessą i Charkowem – oświadczył głowa państwa podczas przemówienia w Wilnie.
Wołodymyr Zełenski podziękował wszystkim, którzy kontaktują się z partnerami Ukrainy i wykorzystują wszelkie możliwe metody i środki: dyplomację, media, pracę polityczną. I osobno podkreślał, że współpraca ze Stanami Zjednoczonymi ma fundamentalne znaczenie. Prezydent Ukrainy wezwał także państwa uczestniczące w szczycie do stworzenia jak największej liczby wspólnych przemysłów obronnych, a jednocześnie do podjęcia maksymalnych wysiłków w celu zablokowania dostaw do Rosji komponentów, które będzie mogła wykorzystać w swojej produkcji wojskowej.
I addressed the Three Seas Summit, emphasising the urgent need to strengthen Ukrainian air defense—with real action, not just words.
To ensure that Russian missiles do not fly over Vilnius, Warsaw, or Chisinau, they should finally not fly over Odesa and Kharkiv.
A thread🧵 pic.twitter.com/aYG5JnymBk
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) April 11, 2024
To w tym roku musimy skoncentrować cały nasz wspólny potencjał na ochronie Ukrainy i niepodległości każdego narodu graniczącego z Rosją. Prezydent Wołodymyr Zełenski oświadczył to podczas konferencji prasowej po wynikach szczytu Inicjatywy Trójmorza.
– Bardzo ważne jest, aby każdy z partnerów wywiązał się ze swoich obietnic dotyczących dostaw broni i amunicji, a także naszych umów o wspólnej produkcji. Każdego dnia wystrzeliwane są rosyjskie rakiety, a liczba obietnic rośnie każdego dnia. Na co dzień ukraińscy żołnierze na froncie wytrzymują brutalny nacisk rosyjskiej artylerii i kierowanych bomb lotniczych. Rzeczywistość powinna wreszcie zacząć dopasowywać się do słów” – podkreślił prezydent Ukrainy.
Wołodymyr Zełenski podkreślił, że priorytetem numer jeden jest wzmocnienie obrony powietrznej Ukrainy. – Mamy pilną potrzebę ochrony Charkowa, Odessy, Mikołajowa, Zaporoża i wszystkich innych naszych miast przed rosyjskimi atakami. Dziękuję każdemu przywódcy, który nas słyszy, jest gotowy pomóc w komunikacji z innymi partnerami, aby Ukraina wreszcie otrzymała systemy obrony powietrznej, które mogą nam pomóc. Istnieją na świecie i muszą chronić życie” – powiedział ukraiński przywódca.
– Ten rok powinien być czasem na podjęcie wszelkich niezbędnych kroków, które sprawią, że nasze zwycięstwo nad rosyjskim terrorem stanie się rzeczywistością. To jest możliwe. Ale jest to możliwe tylko w jedności – naszej z Wami i wszystkimi partnerami. I pod warunkiem, że rzeczywistość będzie odpowiadać naszym z Wami oświadczeniom i umowom – podsumował prezydent Zełenski.
Spotkanie prezydentów Polski i Ukrainy
Na marginesie Szczytu Inicjatywy Trójmorza prezydent RP Andrzej Duda spotkał się z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim.
During our meeting, I briefed @prezydentpl Andrzej Duda on Russia's latest missile attacks on Ukrainian energy facilities and the dire situation in Kharkiv.
Ukraine urgently requires increased support from partners. First and foremost, in air defense.
We also discussed… pic.twitter.com/WMXVEC0TKm
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) April 11, 2024
Ukraiński przywódca podziękował Polsce za konsekwentne wsparcie Ukrainy i pomoc obronną. Wołodymyr Zełenski odnotował udział kraju w czeskiej inicjatywie zakupu amunicji dla Ukrainy. Poinformował także Andrzeja Dudę o rosyjskich ostrzałach na obiekty energetyczne, likwidacji skutków i trudnej sytuacji w Charkowie.
Prezydenci Ukrainy i Polski rozmawiali o przygotowaniach do Światowego Szczytu Pokojowego w Szwajcarii, dwustronnej umowie o bezpieczeństwie oraz współpracy w zakresie przyszłego członkostwa Ukrainy w UE i NATO.
źródło: prezydent.pl; president.gov.ua
