Nazistowska maszyna represji. Ogólny terror ideologiczny
Dla okresu międzywojennego XX wieku charakterystyczne jest kształtowanie ideologicznych dyktatur. W powojennych Niemczech (po I wojnie światowej) na pierwszy plan wzeszła ideologia narodowo-socjalistycznej partii robotniczej. Niemieccy naziści widzieli wrogów w komunistach, socjaldemokratach i Żydach. Przyjęta w lutym 1933 roku ustawa „O ochronie narodu niemieckiego” zabraniała funkcjonowania opozycyjnej prasy i publicznych wystąpień opozycjonistów. A 14 lipca tegoż roku, zostały zabronione wszystkie partie, oprócz nazistowskiej. Po rozprawie nad wrogami NSDAP, kolej przyszła na jej rewolucyjną lewicowo-radykalną grupę – „Oddziały szturmowe” SA. Dowódca tych oddziałów Ernst Röhm miał nadzieję na urzeczywistnienie drugiej, socjalistycznej rewolucji, ale stracił życie.
Naziści nienawidzili liberalizmu. Gdy wszystkie niemieckie więzienia, na skutek masowych aresztów, zostały przepełnione, stworzono obozy koncentracyjne – prawdziwe fabryki śmierci. W ciągu kilku lat narodowi socjaliści przenieśli ten system ludobójstwa prawie na cały europejski kontynent.
Ukraiński totalitaryzm
Moda na faszyzm i narodowy socjalizm w okresie międzywojennym obiegła prawie całą Europę. Nie ominęła i środowisk ukraińskich nacjonalistów. Ukraińska Organizacja Wojskowa, a później Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów nie ukrywała sympatii do włoskiego faszyzmu: pasował im zarówno w socjalnej części doktryny, jak i w narodowej. Stworzono rozgałęziony system podziemnych organizacji po całej Europie, członkami których byli przeważnie młodzi ludzie, rozgoryczeni porażką w narodowo-niepodległościowych zmaganiach. Całą winę za porażkę zrzucali na starsze pokolenie, które stało na pozycjach parlamentarnej i legalnej walki o państwowość. Jako swoją nową taktykę, młodzi obrali rewolucyjny terror. Z charakterystycznym dla młodzieży zapałem, widzieli w każdym, kto chciał żyć w pokoju i pracować, zdrajcę narodowych interesów i kolaboranta. Do wyjawionych wrogów zastosowywali jeden argument – morderstwo. OUN stawał przed sobą za cel poderwanie Ukraińców do ogólnonarodowej rewolucji. Nikt nie mógł być pozostawionym w spokoju.
Akty indywidualnego terroru stosowano nie tylko względem polskich urzędników państwowych, ale i przekonanych patriotów ukraińskich, którzy mieli nieostrożność nie podtrzymywać taktyki OUN. Historia znów powtórzyła się, tym razem w ukraińskim wykonaniu, ponieważ członkowie OUN zaczęli niszczyć jedni drugich. Dzieląc się na rewolucyjną grupę Bandery i umiarkowaną Melnyka, członkowie organizacji rozpoczęli wzajemną bezpardonową wojnę na wyniszczenie. Kolejna fala terroru ze strony SB OUN przetoczyła się w latach powojennych. Skierowana była tym razem przeciwko radzieckim urzędnikom i funkcjonariuszom partyjnym, ale również lokalnym „kolaborantom”. Do wrogów zewnętrznych dodano lokalnych, których SB OUN często traktowała jako „wrogów ukraińskiego narodu”.
