31 marca we Lwowie odbyła się dyskusja pt. „Bałtycko-czarnomorska przestrzeń bezpieczeństwa. Partnerstwo Polski, Rumunii i Ukrainy: wspólne zagrożenia i perspektywy”, zorganizowana przez regionalną filię Narodowego Instytutu Studiów Strategicznych we Lwowie oraz Centrum Badań Problemów Współpracy Regionalnej i Międzynarodowej „Alians Pro-Bukowina”.
Spotkanie zgromadziło ekspertów z Ukrainy (reprezentujących poza organizatorami także m.in. Centrum Badań nad Armią, Konwersją i Rozbrojeniem w Kijowie i Instytut Międzynarodowych Badań Ekonomicznych), Polski i Rumunii, jak również przedstawicieli środowisk naukowych i mediów z wymienionych wyżej państw.
Założeniem dyskusji była ocena aktualnych wyzwań w zakresie bezpieczeństwa dla Polski, Ukrainy i Rumunii oraz pozostałych krajów obszaru bałtycko-czarnomorskiego w związku z pojawiającymi się nowymi zagrożeniami w regionie, jak również wskazanie potencjalnych sfer współpracy i poszukiwania skutecznych możliwości reagowania na zagrożenia. Wynikają one w pierwszej kolejności z polityki, jaką prowadzi Federacja Rosyjska wobec Ukrainy: aneksja Krymu oraz konflikt zbrojny na Donbasie wysoce negatywnie wpłynęły na stan i poczucie bezpieczeństwa praktycznie wszystkich krajów regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Z wystąpieniem różnych form agresji militarnej i paramilitarnej w postaci tzw. konfliktu poniżej progu wojny czy „wojny hybrydowej” muszą obecnie liczyć się faktycznie wszystkie państwa obszaru położonego pomiędzy Bałtykiem i Morzem Czarnym, choć poziom tego zagrożenia różni się skalą oraz charakterem w zależności od konkretnego przypadku.
Znaczną część rozmów w czasie spotkania zajęła tematyka tzw. wojny informacyjnej, jaka przez cały czas toczy się w przestrzeni medialnej, zwłaszcza w mediach i na forach internetowych. Forma i intensywność działań tzw. trolli internetowych, występujących jako zwolennicy polityki prowadzonej przez Rosję w wielu wypadkach praktycznie uniemożliwia prowadzenie rzeczowych rozmów na wybrane tematy. Innym, choć nie mniej poważnym problemem są działania o charakterze typowo propagandowym, przedstawiające nieprawdziwe informacje, które znaczna część opinii publicznej, nieposiadającej wiedzy eksperckiej, jest w stanie przyjąć za prawdziwy opis rzeczywistości. Zarówno w jednym, jak i w drugim wypadku swoją rolę w przeciwdziałaniu tym zjawiskom mogą odegrać media i organizacje pozarządowe, posiadające odpowiednie mechanizmy pracy oraz możliwość reagowania na ataki propagandowe poprzez sprawne uzyskiwanie i publikowanie informacji z wiarygodnych źródeł, zaprzeczających i/lub sprostowujących materiały o charakterze typowo propagandowym.
Warto odnotować, że media, zwłaszcza internetowe, mają rolę trudną do przecenienia, jeśli chodzi o budowanie możliwości współpracy pomiędzy państwami obszaru bałtycko-czarnomorskiego. Wspólnota interesów i potencjalne możliwości współpracy nie ograniczają się bowiem tylko i wyłącznie do kwestii bezpieczeństwa. Koniecznym warunkiem „wstępnym” dla budowania współpracy politycznej, gospodarczej czy jakiejkolwiek innej jest posiadanie choćby podstawowych informacji na temat pozostałych krajów tego obszaru przez opinię publiczną w poszczególnych państwach – a w tym obszarze pozostaje jeszcze wiele do zrobienia.
Dariusz Materniak
