Uszanowanie pamięci Tadeusza Hołówki fot. Konstanty Czawaga / Kurier Galicyjski

Uszanowanie pamięci Tadeusza Hołówki

W dniach 29–30 sierpnia br. w Truskawcu z inicjatywy strony ukraińskiej – Fundacji Polsko-Ukraińskiego Partnerstwa, ze wsparciem Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej po raz pierwszy w historii współczesnej Ukrainy uczczono pamięć Tadeusza Hołówki (15.09.1889–29.08.1931), przedwojennego polityka polskiego, który 90 lat temu został zamordowany w tym mieście w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.

Rankiem 30 sierpnia w kościele pw. Wniebowzięcia NMP proboszcz parafii klaretyn o. Krzysztof Łabędź odprawił Mszę św. w intencji śp. Tadeusza Hołówki. Obecni byli: zastępca burmistrza Truskawca Ołeksandr Tkaczenko, konsul generalny RP we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz, przedstawiciele społeczności lokalnej, goście z Kijowa, Lwowa, Drohobycza, Iwano-Frankiwska.

Uczestnicy obchodów z portretem Tadeusza Hołówki przemaszerowali przez centrum miasta do domu greckokatolickich sióstr służebniczek przy ul. Stebnyckiej 1113, na którego terenie znajdują się resztki fundamentów dawnego pensjonatu sióstr bazylianek, gdzie zginął Tadeusz Hołówko. Na miejscu morderstwa złożono kwiaty i zapalono znicze. Wspólną modlitwę w kaplicy zakonnic poprowadziła przełożona domu służebniczek s. Emanuela Charyszyn.

Następnie w sali hotelu „Dworyk Łewa” odbył się z udziałem prelegentów z Ukrainy i z Polski okrągły stół w formie webinarium pt. „Życiowa droga і społeczno-polityczna spuścizna Tadeusza Hołówki. Ich szczególna lekcja і znaczenie w obecnych warunkach rozwoju Ukrainy, współpracy gospodarczej Polski i Ukrainy, wspólnego przeciwdziałania agresji oraz imperialnej polityce Federacji Rosyjskiej”.

Tadeusz Hołówko był znanym rzecznikiem polsko-ukraińskiego porozumienia. Uważamy za bardzo symboliczne to, że obecne uczczenie jego pamięci zostało zorganizowane z inicjatywy strony ukraińskiej – powiedział dla Kuriera Oleg Dubisz, wiceprezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej, inicjator obchodów.Odbyliśmy polityczną, historyczną, społeczną dyskusję o spuściźnie i życiowej drodze Tadeusza Hołówki w kontekście czasu obecnego. W kontekście bardzo dobrych relacji gospodarczych, które Polska ma z Ukrainą. W kontekście wspólnych zagrożeń, które w dniu dzisiejszym, w dzisiejszych smutnych czasach, trudnych czasach niesie i dla Ukrainy, i dla Polski, i dla całej tej części Europy polityka imperialna Rosyjskiej Federacji. Powiem szczerze, dzisiaj dużo uwagi poświęciliśmy prometeizmowi, którego ideologiem, jednym z przywódców był Tadeusz Hołówko. Cała działalność Tadeusza Hołówki w kontekście jego relacji z mniejszościami narodowymi w Polsce, w kontekście pozytywnego traktowania i podtrzymywania Ukraińców, jego współpracy z Petlurą, ze wsparciem projektów kulturologicznych uniwersytetu ukraińskiego. Wszystko to było potrzebne, żeby kontynuować działalność polsko-ukraińską w duchu rozwoju, partnerstwa, współpracy. To dla nas znaczące, że to wydarzenie miało miejsce w Truskawcu. Jako Ukraińcy, będziemy robić wszystko, żeby wiedza o tej wybitnej osobistości, wybitnym Polaku, prawdziwym przyjacielu Ukraińców była coraz bardziej rozpowszechniana na Ukrainie. Aby więcej ludzi o nim wiedziało i żeby w codziennej działalności gospodarczej, w naszych wspólnych polsko-ukraińskich politycznych, obronnych projektach pamiętać o tym, co zrobił Tadeusz Hołówko, by wykorzystać jego życiowe doświadczenie.

Uczestniczący w okrągłym stole z Polski i Ukrainy zaznaczyli, że postać Tadeusza Hołówki jest nieco zapomniana. Był on znanym polskim politykiem, współtowarzyszem broni Piłsudskiego i Petlury, wybitnym rzecznikiem polsko-ukraińskiego porozumienia. Najważniejsze fragmenty biografii Tadeusza Hołówki przypomniał prof. Uniwersytetu Rzeszowskiego Jan Pisuliński.

– Myślę, że postać Tadeusza Hołówki jest bardzo ważna w relacjach polsko-ukraińskich – powiedział w naszej rozmowie jeden z prelegentów Bogdan Hud’, prof. Narodowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki. – „Znam” go od roku 1998, kiedy robiliśmy film „Trudne braterstwo”. Był to bliski współpracownik marszałka Piłsudskiego i właśnie ktoś, kto bezpośrednio uczestniczył w walkach o Niepodległość Ukrainy, był ciężko ranny w roku 1920. Wreszcie w 1921 roku, po podpisaniu pokoju w Rydze Hołówko powiedział słynne słowa: „Opuściliśmy, zdradziliśmy Petlurę w Rydze”. I właśnie nawet ze względu na to zasługuje, by Ukraińcy pochylili głowę przed jego pamięcią. Jako działacz, który zajmował się relacjami państwa Polskiego z mniejszościami narodowymi uważał, że dobre stosunki z Ukraińcami są podstawą utrwalenia państwowości Polskiej we wschodnich i południowo-wschodnich województwach odnowionej Rzeczypospolitej. Zabójstwo Hołówki to sprawa niewyjaśniona do dziś, i tak wybitny historyk jak Timothy Snyder uważa, że była to prowokacja. Zresztą tak też uważał dowódca OUN Jewhen Konowałeć. Właśnie niewiadomo dlaczego został zamordowany ponieważ przyniosło to więcej szkody i sprawie ukraińskiej na arenie międzynarodowej, i relacjom polsko-ukraińskim. To co zrobiliśmy, świadczy o tym, że szukamy dróg porozumienia. Jako byli członkowie Forum Polsko-Ukraińskiego Porozumienia robimy wszystko, żeby przynajmniej to Forum istniało nadal, by budować ścieżki, drogi, które będą łączyć Ukraińców i Polaków. Bardzo ważna była inicjatywa Krzysztofa Stanowskiego z Lublina „Ukraina 30 PL”. Myślę, że ta inicjatywa, że pochyliliśmy głowę w hołdzie pamięci Tadeusza Hołówki było odpowiedzią na inicjatywę Stanowskiego. Chcemy nadal pracować, żeby granica, która istnieje w tej, a nie w innej formie obecnie, nie przeszkadzała porozumieniu między naszymi narodami.

Najmłodszym prelegentem był ekspert Polsko-Ukraińskiej Izby Handlowej, student Uniwersytetu Kijowskiego im. Tarasa Szewczenki Bogdan Myronenko, który dowiedział się o Tadeuszu Hołówce jeszcze w szkole od swoich nauczycieli. Jednak jest to raczej wyjątek, ponieważ w klasach starszych, gdzie pojawia się wzmianka o Polsce, kurs historyczny jest bardzo krótki i często jest przeznaczony do samodzielnej nauki.

– Na lekcjach historii w ukraińskich uczelniach powinno być więcej miejsca dla historii relacji i współpracy ukraińsko-polskiej. Dzięki takim pasjonatom jak Tadeusz Hołówko nasze europejskie marzenie zbliża się do realizacji. Bądźmy wdzięcznymi potomkami i nie zapominajmy o tym – zaznaczył Bogdan Myronenko. – Dla mnie postać Tadeusza Hołówki jest przykładem prawdziwego miłosiernego chrześcijanina, przykładem prawdziwego samopoświęcenia.

Konsul generalny RP we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz powiedziała:

– Jestem bardzo wdzięczna inicjatorom dzisiejszego upamiętnienia, Olegowi Dubiszowi z Polsko-Ukraińskiej Izby Handlowej i innym osobom, które razem z nim przygotowały dzisiejszą uroczystość, dzisiejszy okrągły stół, dzisiejszą Mszę św., która upamiętnia tragiczną śmierć prometejczyka, wybitnego polskiego polityka, który wiele lat swojego życia poświęcił, żeby Polacy i Ukraińcy ze sobą współpracowali jak najlepiej, żeby narody nierosyjskie walczyły o wyzwolenie spod wpływu Związku Radzieckiego. Jesteśmy tutaj, żeby oddać dzisiaj hołd wielkiej postaci i bardzo dziękuję inicjatorom tego wydarzenia.

Organizatorzy wydarzenia zapewnili, że chcą przypomnieć oraz należnie upamiętnić szereg innych wybitnych Polaków i Ukraińców, którzy działali na rzecz pojednania i dobrosąsiedztwa dwóch narodów.

Konstanty Czawaga

Przez całe życie pracuje jako reporter, jest podróżnikiem i poszukiwaczem ciekawych osobowości do reportaży i wywiadów. Skupiony głównie na tematach związanych z relacjami polsko-ukraińskimi i życiem religijnym. Zamiłowany w Huculszczyźnie i Bukowinie, gdzie ładuje swoje akumulatory.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X