2 września br. Stowarzyszenie Huta Pieniacka rozpoczęło kolejny etap prac, w ramach realizacji projektu „Renowacja polskiego cmentarza wojskowego w Brodach na Ukrainie”.
Pierwsza część prac została wykonana w 2012 roku: po uporządkowaniu i odrestaurowaniu cmentarza w Hucie Pieniackiej, Stowarzyszenie Huta Pieniacka zainicjowało prace na polskim cmentarzu wojskowym w Brodach. Dzięki pracy wolontariuszy cmentarz polskich żołnierzy został uratowany przed całkowitym zniszczeniem na zalesionym terenie. Inicjatywę wsparło Stowarzyszenie Międzynarodowy Rajd Katyński. Motocykliści podjęli decyzję, że na jesieni 2012 roku w pracach na cmentarzu będą wspierali Hutniaków uczestnicy III Zlotu w Hucie Pieniackiej.
W ramach projektu w maju 2012 roku prezes zarządu Stowarzyszenia Małgorzata Gośniowska-Kola przygotowała dokumentację, stosowne zezwolenia i podpisała wstępne uzgodnienia z władzami samorządowymi w Brodach. Ustalenia z przedstawicielami konsulatu generalnego RP we Lwowie w zakresie pomocy konsulatu przy realizacji przedsięwzięcia pozwoliły na ustalenie rozpoczęcia prac w jesieni 2012 roku. Podczas wizyty w Brodach zamówiono materiał w tartaku w Sasowie na wykonanie słupów wyznaczających teren cmentarza, dokonano ustaleń z proboszczem parafii rzymskokatolickiej w Brodach w zakresie możliwości zaangażowania do prac renowacyjnych parafian. Od lipca 2012 roku opracowywano przebieg prac na cmentarzu, dokonano zakupu sprzętu niezbędnego do przeprowadzenia prac, zorganizowano zakwaterowanie i wyżywienie wolontariuszy na terenie Brodów, ustalono zakres udziału w pracach miejscowej ludności, wynajęto środki niezbędne do przetransportowania sprzętu (piły spalinowe, kosy spalinowe, sekatory, narzędzia ogrodowe, środki chemiczne itp.). Wśród najważniejszych przygotowań było zgromadzenie materiałów i dokumentacji dotyczącej wojskowej części cmentarza w Brodach (w szczególności dokumentacji opracowanej w 1995 r. przez Towarzystwo Opieki Nad Grobami Wojskowymi).
13 września 2012 r. kilkudziesięcioosobowa grupa wolontariuszy – członków Stowarzyszenia i motocyklistów – rozpoczęła prace w Brodach. Zapoznano się z aktualnym stanem terenu kwatery polskich żołnierzy na cmentarzu i ustalono szczegółowy przebieg współpracy z miejscowymi służbami, w szczególności z operatorami ciężkiego sprzętu, wywrotek itp.
W dniach 17 – 29. 09. 2012 r.: przeprowadzono główne prace porządkowe wojskowej części brodzkiego cmentarza: oczyszczono teren o powierzchni ok. 5500 m² (obszar o wymiarach ok 122×45 metrów). Oczyszczenie polegało na usunięciu wysokich (1–1,8 m) chwastów i krzewów na terenie cmentarza i wycięciu wysokich (3–6 m) krzewów i samosiewów oraz kilkunastometrowych drzew, które w nieodległej perspektywie czasowej zagrażałyby zachowanym mogiłom. Wykopano i podniesiono, a następnie oczyszczono i wstępnie zabezpieczono przez podkopanie i wzmocnienie, zachowanych krzyży znaczących wojskowe mogiły. Uczestnicy prac stwierdzili, że w przypadku wszystkich zachowanych krzyży konieczne jest przeprowadzenie gruntownych prac remontowych.
Uporządkowano teren wokół pomnika Nieznanemu Żołnierzowi przez skoszenie trawy i wywiezienie zalegających śmieci. Oczyszczony teren został ogrodzony z dwóch stron przez ustawienie obok podstaw pomnika zniszczonych krzyży oficerskich i przez wkopanie zaimpregnowanych słupów dębowych. Wycięte chwasty, drzewa, krzewy, usunięte śmieci i odpady wywieziono w miejsce składowania wyznaczone przez władze miasta.
Praca wykonana w 2012 roku na cmentarzu wojskowym w Brodach, a zwłaszcza jej efekty, sprawiły, że w 2013 roku obok Hutniaków – członków Stowarzyszenia Huta Pieniacka i uczestników IV Zlotu w Hucie Pieniackiej, ważną stację na swojej trasie będzie miał Rajd Katyński. Jeden dzień pracować w Brodach będą wszyscy uczestnicy XIII Międzynarodowego Motocyklowego Rajdu Katyńskiego.
Beata Kost
Tekst ukazał się w nr 16 (188) 30 sierpnia – 16 września 2013
Czytaj też:
