Pomnik powstańców styczniowych pod Salichą

Pomnik powstańców styczniowych pod Salichą

Niewielkie podolskie miejscowości: Wielka Salicha, położona koło Antonin, obok nich polska wioska Mała Salicha. Jeszcze do niedawna mieszkało tu kilka osób walczących w czasach II wojny światowej w Wojsku Polskim.

O wsi usłyszeliśmy kilka dni temu. Dzięki polskiej firmie „Simadex” PPH Sławomir Soszyński i firmie ukraińskiej „Wschód” do Salichy przywieziono pomnik upamiętniający 150. rocznicę bitwy polskich powstańców styczniowych pod Salichą.

W dniu 26 maja zjechali się do wsi mieszkańcy pobliskich miejscowości. Ponad 150 osób zgromadziło się, aby uczcić wydarzenie historyczne sprzed 150. laty. Zmieniło się około siedmiu pokoleń, niewiele zachowało się materiałów.

Świąteczny poczęstunek (Fot. Franciszek Miciński)

Uczestników powstania skazano na srogie kary: pozbawiono życia, majątków, a car Mikołaj nakazał ich potępić. Oczekując gości z Polski, z Winnicy i Chmielnickiego, słuchając dawnych pieśni żołnierskich w wykonaniu polskiego zespołu amatorskiego „Rozmaryn”, starsze osoby wspominały, że słyszały te pieśni we własnych domach. Śpiewały je prababcie – po cichu, żeby nikt nie usłyszał. W czasie uroczystości zabrzmiały na całą okolicę.

Po hymnach państwowych Polski i Ukrainy, zagrano marsz strzelców Władysławа Ludwika Anczyca:

Hej, strzelcy wraz! Nad nami
Orzeł Biały,
A przeciw nam śmiertelny stoі wróg,
Wnet z naszych strzelb piorunne zagrzmią strzały,
A lotem kul kieruje Zbawca Bóg.

Prezes Obwodowego Związku Polaków w Chmielnickim Franciszek Miciński zapoznał zgromadzonych z historią powstańczej bitwy. Wicekonsul Konsulatu Generalnego RP w Winnicy Wojciech Mrozowski, opowiadał o wydarzeniach historycznych, dziękował władzom wsi za wsparcie w budowie pomnika.

Fot. Franciszek Miciński

Gościem uroczystości był profesor Uniwersytetu Warszawskiego Robert Czyżewski, zapoznał obecnych z materiałami wspomnieniowymi spisanymi po 50. latach od wydarzeń pod Salichą, mapami i przebiegiem potyczek.

Prezes Rady Wiejskiej Wasyl Tymoszczuk odczytał uchwałę Komitetu Wykonawczego Rady Wiejskiej ustanowienia znaku upamiętniającego wydarzenia historyczne.

Kiedy przecięto wstążkę i opadła biała narzuta z pomnika, na marmurowej tablicy można było odczytać napis:

Pamięci Powstańców Styczniowych
26 maja 1863 roku w Saliszy

odbyła się bitwa polsko-ukraińskiego oddziału Różyckiego z carską armią. Zginęło około 400 osób.
Rodacy

Brzmią fragmenty wiersza Juliusza Słowackiego „Proroctwo”:

Kiedy róża stanie złączona
z kamieniem,
A nad nimi się dąb zakołysze:
Cała emigracja zagore płomieniem
I o paszport do Boga napisze…

Franciszek Miciński
Tekst ukazał się w nr 10 (182) 31 maja – 13 czerwca 2013

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X