Lwów przed ponad 100 laty… Miasto pod zaborem austriackim, które dzięki zapewnionej autonomii ma stosunkowo dużo swobód. Można się tu uczyć i studiować po polsku. Działają wyższe uczelnie, polskie instytucje naukowe i kulturalne, polskie stowarzyszenia i organizacje.
Studia odbywa tu młodzież z całej Polski, przyjeżdżają do Lwowa i pomimo nauki, angażują się w działalność rozmaitych stowarzyszeń społecznych. Uprawiają sporty, pomagają kolegom, ubogim dzieciom i potrzebującym rodzinom, kształcą się i zrzeszają się wokół idei najważniejszej – wierzą, że Polska odzyska niepodległość i że stanie się to już niedługo, w ich pokoleniu.
I oto przyszło coś, co było syntezą: zebrało wszystkie porywy, dążenia i pragnienia młodzieży – chcieli być wykształceni, wysportowani, dążyli do moralnego odrodzenia i chcieli wolności dla Polski. Stworzyli organizację, która pozwoliła im na realizowanie wszystkich zamierzeń. Lwów stał się kolebką harcerstwa polskiego. Najkrócej i najtrafniej początki organizacji określił jej współtwórca Andrzej Małkowski: „Harcerstwo – to skauting plus niepodległość”.
Harcerstwo powstaje z kilku bardzo różnych organizacji. Na początku wieku XX, w obozie socjalistycznym powstaje Związek Walki Czynnej – jest czerwiec roku 1908. W październiku tego samego roku założono grupę polityczną Frondy (rewolucyjne oddziały Narodowego Związku Robotniczego, Związku Młodzieży Polskiej). 12 marca 1909 we Lwowie rodzi się okręg wojskowy Młodzież Niepodległościowa Zarzewiacka (od wydawanego we Lwowie pisma „Zarzewie”). Działalność tych grup obejmowała pracę z młodzieżą: Związek Walki Czynnej aktywny był w środowisku akademickim i robotniczym; Polski Związek Wojskowy działał w akademickim środowisku i wśród młodzieży szkolnej, zrzeszonej w tajnej organizacji „Przyszłość”.
Wielkim dziejowym przełomem nazywał powstanie tych organizacji Henryk Bagiński. „Zarzewie” jest organizacją paramilitarną, młodzież przygotowywana jest do walki o niepodległość. Jest jeszcze „Sokół-Macierz” – jawna organizacja sportowo-patriotyczna. Sokół ma doświadczenie i bazę, cieszy się ogromnym szacunkiem. Od 40. lat kształci i szkoli sportowo młodzież, ma swoje sale i pomieszczenia i – co ważne – działa na terenie trzech zaborów. Działa też we Lwowie „Eleusis” prof. Wincentego Lutosławskiego. Filozofia tej organizacji opiera się na dążeniu do „lepszego człowieka i Polaka”. Zdaniem twórców, tylko zrezygnowanie z używek i hazardu oraz moralne odrodzenie, przyczynić się może do stworzenia nowego, wolnego społeczeństwa.
Z połączenia i współpracy organizacji w latach 1908-1911 zaczynają powstawać we Lwowie oddziały młodzieży skautowej. Tworzy się Polska Armia i Polskie Drużyny Strzeleckie, które dadzą początek harcerstwu. Ruch harcerski, zdaniem pierwszych badaczy harcerstwa, powstaje jeszcze w tajnych organizacjach, w listopadzie 1909 roku. Są to tajne Oddziały Ćwiczebne. Jest listopad 1909 roku we Lwowie zaczyna działać komisja wychowania fizycznego pod przewodnictwem Henryka Bagińskiego. Ma ona na celu zakładanie oddziałów ćwiczebnych przy wszystkich istniejących oddziałach Organizacji Młodzieżowej Niepodległościowej Zarzewiackiej. W tym samym czasie 16 i 17 listopada 1909 r. na łamach lwowskiego dziennika „Słowo Polskie” Edmund Naganowski pisze pierwsze artykuły o skautingu.
