Polska sztuka w muzeum w Sumach

Polska sztuka w muzeum w Sumach

Medal pamięci powstańców „Braci-Rusinów”. Tasset, wg projektu C.K.Norwida, Paryż 1874 (Fot. katalog muzeum)

Wystawiony jest bardzo ciekawy medal poświęcony „Braciom Rusinom, zamordowanym przez cara moskiewskiego za wierność wobec Kościoła i Polski”. W styczniu 1874 roku, na Boże Narodzenie, władze carskie zamykały cerkwie obrządku unickiego, uniemożliwiając przeprowadzenie liturgii we wsiach Polubicze, Drelów i Pratulin. Akcja zakończyła się strzałami carskich kozaków do chłopów, którzy bronili kościoła. W 1875 roku w kole polskiej emigracji w Paryżu z inicjatywy Cypriana Kamila Norwida (1821-1883) wydano ten pamiątkowy medal. 06 października 1996 r. Papież Jan Paweł II uznał ofiary tych wydarzeń za męczenników.

 

Z XVII wieku pochodzi tradycja przedstawiania na medalach królów i ich symboli heraldycznych. Bicie małych ilości medali, zarówno nowych, jak i medali-replik było powszechne dla mennic Sankt Petersburga, Paryża i 

Medal poświęcony Kazimierzowi Wielkiemu, Władysławowi Jagielle i królowej Jadwidze. W. Urojanowski, 1900 (Fot. katalog muzeum)

Warszawy. Eksponowane są medale poświęcone królom: Stefanowi Batoremu, Janowi Kazimierzowi i królowej Ludwice Marii Gonzadze, wdowie po królu Polski Władysławie IV, Janowi III Sobieskiemu, Augustowi III Vettinowi-Sas i królowej Marii Józefie z Habsburgów. Wysoki poziom artystyczny prezentuje pamiątkowy medal 500-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego, który wykonał w 1900 r. W. Urojanowski.

 

W 1861 r. został wybity medal dla uczczenia 450 rocznicy unii Horodelskiej. W roku 1385 w Krakowie królowa Jadwiga i Wielki Książę Litewski Jagiełło wzięli ślub. Był to pierwszy wypadek królewskiej personalnej unii polsko-litewskiej. W 1401 r. pomiędzy Jagiełłą i księciem litewskim Witoldem, została zawarta unia Wileńsko-Radomska. W 1413 w Horodle została zawarta nowa – unia Horodelska.

 

Medal z okazji 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. 1910 (Fot. katalog muzeum)

W 1910 roku zostały wybite pamiątkowe medale z okazji obchodów rocznicy 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Na medalu napis: „I zniszczyłem głowę teutońskiej hydrze”. Na innym medalu, opracowanym przez Peninna Ponset Lyona, również na cześć zwycięstwa pod Grunwaldem, widnieje napis: „Upadła moc krzyżaków i cała moc niemiecka, które zalewały kraje słowiańskie, o polską rozbiła się pierś”.

 

Krótka treść medalu pozwala połączyć w precyzyjnej kompozycji społeczne i ideologiczne pojęcia epoki, skomplikowany bieg historii z kilkoma heroicznymi obrazami. Ze względu na głębię treści i przedstawienie wydarzeń historycznych dzieła falerystyki (sztuki medalierskiej) mają szczególną kulturalno-artystyczną wartość.

 

W kolekcji muzeum zachowało się wiele cennych pieczątek polskiego pochodzenia z XVIII-XIX wieków, grawerowanych w metalu i kamieniu. W tym czasie pieczątki wykorzystywali znani działacze polityczni, społeczni i wojskowi a także były używane przez urzędy cywilne i wojskowe, wspólnoty kościelne. Na przykład, osobista owalna pieczęć z napisem „Niemcewicza” należała do słynnego publicysty i osobistości politycznej, inicjatora założenia Biblioteki Polskiej w Paryżu, adiutanta Tadeusza Kościuszki – Juliana Niemcewicza (1757-1841).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X