Europejczycy od tysięcy lat, w odróżnieniu od barbarzyńców, pielęgnują swoje tradycje: wiedzą, skąd pochodzą, jaką tradycje narodową i kulturalną posiadają. Dzięki temu Europa zachowała swoją tożsamość.
Polak szczególnie te tradycje pielęgnuje, gdyż dzięki nim łatwiej zachowuje świadomość pochodzenia, posiadania i potęgi. Dotyczy to szczególnie dwóch trzecich narodu pochodzącego z naszych wschodnich terenów, które dzisiaj określa się mianem Kresy. Ziemiami kresowymi nazywano geograficzny rejon za Dnieprem zwany Ukrainą. To wszystko, co wyżej napisano o pielęgnowaniu tradycji, należy przypisać naszej szlachcie, która do dzisiaj zachowała swój język, religię i świadomość narodową. Obok wielkich wydarzeń i miast historycznych, również małe miejscowości odgrywały tu ważną rolę. Jedną z nich jest mała, z pięknym kościołem, ukryta na pustkowiu wieś na Podolu w okolicy małego miasta Chmielnik, leżąca pomiędzy Międzyborzem i Latyczowem od północy a Barem na południu, Winnicą i Berdyczowem od wschodu, do której trudno dojechać. W tej oto wioseczce w roku 1860 urodził się 6 listopada Ignacy Jan Paderewski, którego postać znana jest wszystkim Polakom: wielki pianista, wirtuoz, wielki mąż stanu o nieocenionych zasługach dla Polski. Ten wielki człowiek zmarł 29 czerwca 1941 r w Nowym Jorku, żegnany uroczyście przez Polaków na obu półkulach.
135. rocznicę urodzin Paderewskiego patriotyczne małżeństwo Zofia i Longin Sokolańscy w roku 1995 postanowili uczcić przez wystawienie w miejscu urodzin tablicy pamiątkowej. Państwo Sokolańscy zwrócili się do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z prośbą o fundusze na tę tablicę. Gdy starania o fundusze przedłużały się, małżeństwo postanowiło wykonać tę tablicę na własny koszt. Tablica z czarnego granitu została wykonana w Gniewaniu przez miejscowego rzeźbiarza i ustawiona jako wolnostojąca na fundamencie, na terenie szkoły. Odsłonięcie tablicy z udziałem władz szkoły, władz miejscowych i rejonowych odbyło się bardzo uroczyście, w obecności fundatora, który był inspektorem Ukraińskiego Towarzystwa Ochrony Zabytków, Historii i Kultury obwodu Winnickiego, przewodniczącym Sekcji Nekropolii. Miejscowy kołchoz ugościł uczestników uroczystości obfitym obiadem. Do szkoły z muzeum Paderewskiego w Łazienkach dostarczono również eksponaty na założenie szkolnego muzeum tego wielkiego męża stanu.
Miejscowość Kuryłówka jest oddalona od rejonowego miasta Chmielnika i dojazd do niej jest trudny. Mimo to należałoby pomyśleć o takiej organizacji tras wycieczek turystycznych, aby ją odwiedzić. Szczególnie ważne jest to dla Polaków, którzy cenią sobie tradycję.
Wacław Bodnar
Tekst ukazał się w nr 20 (288) 31 października – 16 listopada 2017
