Poprzez projekt „Na granicy kultur – Z jednego strumienia”, Fundacja Anny Walczyk pragnie zaprosić do wspólnej dyskusji Polaków i Ukraińców. Projekt zaczął się od wsparcia akcji ratującej cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Bystrem.
Celem Fundacji Anny Walczyk jest rozwijanie kontaktów i współpracy między społeczeństwami, a w szczególności wyznawcami różnych religii i kultur oraz inicjowanie rozwiązań na rzecz solidarności i pokojowego współistnienia.
Chcemy podjąć projekt mający na celu popularyzację idei dialogu pomiędzy mieszkańcami Ukrainy i Polski oraz mniejszościami narodowymi na terenie Polski.
Nazwa projektu mówi o granicy kultur wschodu, będącej pod wpływami Bizancjum, a Zachodem z jego wpływami rzymskimi. Różne dziedzictwo kulturowe i różna religia od zawsze się ścierały, ale i bardzo przenikały. Dlatego ważne jest aby mówić o wspólnym sąsiedztwie, o pojednaniu i wspólnym dziedzictwie, którego nie wolno zaprzepaścić.
Ponieważ świadomość społeczna i historyczna po obu stronach granicy jest bardzo słaba, projekt „Na granicy kultur – Z jednego strumienia” powinien rozpocząć się jak najszybciej aby zbyt radykalne spojrzenie na wspólne sprawy nie oddaliło od siebie tych dwóch narodów.
Brak zainteresowania i poszanowania zabytków po obu stronach nie jest do przyjęcia w Europie, w której szczególne miejsce zajmują wartości historyczne każdego narodu. Skupienie się na dobrych relacjach i spotkanie się z ostatnimi świadkami tragicznych wydarzeń drugiej wojny światowej pomoże zbudować pomost między relacjami Polaków i Ukraińców. Mimo wielu stereotypów po obu stronach, Fundacja pragnie poprzez projekt zaprosić do wspólnej dyskusji Polaków i Ukraińców.
Chcielibyśmy zacząć nasz projekt od wsparcia akcji ratującej cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Bystrem. Organizatorami akcji są osoby niezależne, miłośnicy bieszczadzkiej kultury i historii, którym po prostu zależy na uratowaniu tej wyjątkowej świątyni. Fundacja ma nadzieję, że uda się jej pomóc w dofinansowaniu ratowania cerkwi.
Najstarsza wzmianka o istnieniu popostwa w Bystrem, a co za tym idzie i cerkwi, pochodzi z 1607 r. W 1681 r. zbudowano kolejną świątynię, a popostwo uposażone było 1 łanem ziemi. Obecną cerkiew pw. św. Michała Archanioła wzniesiono (w miejscu poprzedniej) w latach 1901-1902 w narodowym stylu ukraińskim.
Blacha pokrywa także kryty pierwotnie gontem wydatny daszek okapowy. Każda część świątyni zwieńczona jest wieżyczkami z pozornymi latarniami, cebulkami i kutymi krzyżami. Przed głównym wejściem szeroki stopień schodów tworzy płyta nagrobna, prawdopodobnie z 1743 r., ze słabo widocznym tekstem pisanym cyrylicą.
W 1927 roku odnowiono w cerkwi ikonostas i prezbiterium. Murowaną, dwukondygnacyjną dzwonnicę bramową wybudowano obok świątyni w 1939 r. W 1951 roku obiekt podobnie jak w Michniowcu i Lipiu został pozostawiony z pełnym wyposażeniem wnętrza.
Po przyjeździe nowych mieszkańców podjęto próbę adaptacji cerkwi na kościół. Odbyły się tu kilka razy msze po czym władze ich zakazały. Powoli rozpoczął się proces dewastacji i rozkradania co cenniejszych przedmiotów. Część wywieźli funkcjonariusze UB, czego świadkami byli mieszkańcy wsi. W 1962 r. pozostałe jeszcze eksponaty zostały wywiezione do muzeum-zamku w Łańcucie.
Od lat 50. XX wieku cerkiew nie pełni funkcji sakralnych. 18 marca 1970 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków pod numerem: A-318. Obecnie znajduje się tu lapidarium krzyży i przedmiotów kultu religijnego. Świątynia jak i pobliski cmentarz są pod opieką Bieszczadzkiego Oddziału TOnZ.
Z pierwotnego wyposażenia w cerkwi pozostało niewiele: rama ikonostasu, prestoł oraz mocno zniszczone tabernakulum. Część znajduje się obecnie w muzeum-zamku w Łańcucie. Są to ikony, krucyfiks procesyjny, feretron, figurka Matki Bożej z Dzieciątkiem, trzon lichtarza paschalnego, kilka krzyży.
Włącz się w nasz projekt!
Fundacja Anny Walczyk
ul. Płowiecka
04-501 Warszawa
http://www.annmedia.eu/layout_strona.php
ann.media@napoleon.waw.pl
