Lot szybszy od dźwięku

Lot szybszy od dźwięku

Konkurent – Tu 144 (Fot. deviantart.com)Były przypuszczenia, że skradzione plany pozwoliły radzieckim inżynierom na przyśpieszenie prac nad własnym samolotem, którego projekt oparli na planach Concorda. Skradzione dane dotyczyły raczej ogólnych założeń, osiągów i wielkości, a nie ścisłych rozwiązań konstrukcyjnych. Pośpiech związany z pierwszeństwem oblotu (przed Concorde) sprawił, iż maszynę trapiły do końca nieusunięte usterki i poważne awarie. Było to przyczyną wielu przymusowych lądowań, co w oficjalnej prasie przekładano na „kurtuazyjną wizytę” (np. w Warszawie w 1971 roku). Dochodziło m.in. do pękania skrzydła i utraty paliwa w locie, rozliczne były awarie silników.

Pierwszy prototyp Tu – 144 wystartował 31 grudnia 1968 pod Moskwą, dwa miesiące przed Concordem. Tu-144 pierwszy też przełamał barierę dźwięku 5 czerwca 1969, a 15 lipca 1969 został pierwszym komercyjnym transportowcem, który przekroczył prędkość 2 macha. Zawodność i awaryjność tych maszyn, ogromne koszty lotu, związane z bardzo dużym zużyciem paliwa i dużym nakładem obsługi naziemnej spowodowały, iż maszyna dość szybko i bez rozgłosu została wycofana z eksploatacji. W sumie samoloty tego typu wykonały tylko 55 rejsowych lotów pasażerskich i 102 komercyjnych rejsowych w ogóle. Ostatni pasażerski lot rejsowy miał miejsce 1 czerwca 1978. Wiadomo jest, że Aerofłot użytkował egzemplarze Tu-144 po oficjalnym wycofaniu tego modelu z użytku do 1987 roku.

3 czerwca 1973 r. podczas pokazów lotniczych (Paris Air Show) doszło do katastrofy jednego z prototypów samolotu. Do dnia dzisiejszego nie są znane konkretne przyczyny tego zdarzenia. Przypuszcza się, że na wzór Concorda Tu nie udało się wykonać manewru przerwanego lądowania, polegającego na tym, że maszyna podchodzi do lądowania, dotyka kołami pasa startowego i natychmiast dokonuje startu. Wymaga to idealnie wyregulowanych silników i współgrania wszystkich systemów. Główne jednak są tu silniki. Concorde silniki miał w porządku. W Tu jednak nie grało wszystko idealnie. Współczesne badania wskazują jednak na możliwy problem w układzie sterowania, który został w ostatniej chwili nieprawidłowo przeprogramowany, żeby zdyskontować konkurencyjnego Concorde.

Niewykluczony jest również błąd pilota. Przed katastrofą, samolot wykonywał manewr stromego wznoszenia. Brak jest danych potwierdzających ewentualne przeciągnięcie, gdyż maszyna po wznoszeniu ustabilizowała lot do pozycji horyzontalnej. Co spowodowało, że maszyna zaczęła pikować? Snuto przypuszczenia odnośnie możliwości zablokowania wolantu przez kamerę zabraną na pokład maszyny przed startem. Próba wyprowadzenia maszyny z silnego pikowania spowodowała przeciążenia powyżej granicy wytrzymałości konstrukcyjnej i doszło do złamania skrzydła i kadłuba Tu-144.

Wróćmy jednak do Concorda. Na początku lat 60. nad projektami naddźwiękowych samolotów pasażerskich pracowali Anglicy i Francuzi. Obydwa projekty były wystarczająco zaawansowane do budowy prototypów, jednak z powodu ogromnych kosztów, potrzebnych do ich realizacji, rząd brytyjski zdecydował się na poszukiwania partnera do współpracy na arenie międzynarodowej. Jedynym państwem przejawiającym rzeczywiste zainteresowanie kooperacją okazała się Francja.

Projekt rozwojowy został uzgodniony bardziej jako umowa międzynarodowa pomiędzy dwoma państwami niż komercyjna między firmami i zawierała klauzulę wymuszoną przez Wielką Brytanię, nakładającą wysokie kary za jej zerwanie. Projekt umowy został podpisany 28 listopada 1962 roku. Po tym fakcie, obydwaj producenci ulegli przekształceniu w British Aircraft Corporation oraz Aerospatiale. Początkowo nowe konsorcjum planowało produkcję wersji dalekiego i średniego zasięgu.

Ze względu na brak zainteresowania wśród potencjalnych kupców wersją średniodystansową, została ona porzucona. Konsorcjum przyjęło 100 zamówień od głównych linii lotniczych tamtego okresu: Pan Am, BOAC i Air France, Panair do Brasil, Continental Airlines, Japan Airlines, Lufthansa, American Airlines, United Airlines, Air India, Air Canada, Braniff, Singapore Airlines, Iran Air, Olympic Airlines, Qantas, CAAC, Middle East Airlines i TWA. Aby podkreślić układ zawarty pomiędzy brytyjskim i francuskim rządem, który to doprowadził do stworzenia konstrukcji nadano jej nazwę „Concorde”. Pochodziła ona od francuskiego słowa concorde (angielskim odpowiednikiem jest concord), które w obydwu językach oznacza zgodę, harmonię lub unię.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X