Bardzo często pod pomnikiem Mickiewicza prywatne osoby składały kwiaty. Tak było i za czasów sowieckich, co nie podobało się ówczesnym władzom. Były nawet wypadki, że składający byli zabierani na posterunki milicji. Nowe władze nie mogły strawić polskości Mickiewicza i pietyzmu, którym otaczali pomnik pozostali we Lwowie Polacy. Znaleziono stary, nieraz przez nich praktykowany sposób – skradli nazwisko właściwego autora monumentu i podstawili nowego. Już nie był nim Antoni Popiel, tylko nikomu nieznany Mychajło Iwanowycz Paraszczuk. To jego nazwisko, jako autora pomnika, wymieniały rozmaite foldery, wydawane po rosyjsku i, niestety, po angielsku (z roku 1975 wydany w Kijowie).
Kim był wymieniony Paraszczuk? W wydanej we Francji Ukraińskiej Encyklopedii czytamy: urodzony 16 listopada 1878 r. we wsi Warwaryńce k. Tarnopola. Po ukończeniu gimnazjum, studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie był uczniem Popiela. W czasie prac nad pomnikiem Mickiewicza został zatrudniony jako pomocnik rzeźbiarski. W r. 1906 wykonał popiersie Wasyla Stefanyka, a w r. 1911 – popiersie Stanisława Przybyszewskiego, za które został nagrodzony. Uchodził za zdolnego, zasługującego na dalsze kształcenie. W r. 1912 otrzymał stypendium w Rzymie. Od r. 1924 zamieszkał w Sofii, gdzie zmarł 24 XII 1963 roku. Do Lwowa nigdy nie powrócił i, jak wieść niosła, słuch o nim zaginął do momentu, w którym go „odkopali” szukający ruskich śladów w polskim Lwowie.
Nie pierwszy to raz przywłaszczono sobie polskich artystów. Na przykład Henryk Siemiradzki, autor kurtyn w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie oraz w Lwowskim Teatrze Opery i Baletu, pochowany na Skałce u krakowskich paulinów, figuruje w dziale malarstwa rosyjskiego!
Czas potwierdził zapewnienie Bronisława Radziszewskiego, wypowiedziane przy otwarciu, że „nie rozwali granitu kolumny czas, ni wicher, ani burza”. Pomnik oparł się bowiem zawieruchom historii i w czasie wojny nie podzielił losu braci w Poznaniu, Krakowie i Warszawie.
22 listopada 1920 r. u stóp lwowskiego pomnika Adama Mickiewicza marszałek Józef Piłsudski przyjął defiladę wojska, obrońców listopadowych i dekorował herb Lwowa Krzyżem Virtuti Militari.
Krzysztof Szymański
Tekst ukazał się w nr 22 (146), 29 listopada – 15 grudnia, 2011
