Kościół św. Anny we Lwowie

Kościół św. Anny we Lwowie

 

24 kwietnia 1863 r. kościół konsekrował abp Franciszek Wierzchleyski. Według opisu Felicjana Łobeskiego w połowie XIX w. w kościele było pięć barokowych drewnianych ołtarzy zdobionych rzeźbami, figurami świętych, główkami aniołów, częściowo złoconych i polichromowanych. W ołtarzu głównym, oflankowanym dwoma kolumnami, znajdował się cudowny obraz Matki Boskiej. Obok ustawiono figury świętych w złoconych szatach biskupich. W części górnej ołtarza znajdował się obraz św. Anny z Matką Boską i Dzieciątkiem Jezus. Po stronie północnej nawy głównej ustawiono ambonę i dwa ołtarze boczne. Obraz w centralnej części ołtarza przedstawiał Narodzenie Pana Jezusa pędzla Alojzego Rejchana. W zasłonie znajdował się obraz św. Jana Nepomucena pędzla Kornela Schlegla. Drugi ołtarz był nieco mniejszy, zwieńczony wielką rzeźbą i złoconą glorią. W polu centralnym tego ołtarza znajdował się obraz św. Augustyna.

Po stronie południowej, obok wejścia do zakrystii, znajdował się ołtarz św. Tekli z obrazem tejże świętej ”…dosyć dobrze i starannie wykonanym…”. W zasłonie umieszczono obraz św. Antoniego z Padwy, którego „…Chrystus na stoliku stojący, głaska rączką pod brodę, drugą na niebo wskazuje…”. Drugi ołtarz po stronie południowej poświęcono Męce Pańskiej. Centralny obraz przedstawiał Chrystusa na krzyżu, zaś w zasłonie – św. Mikołaja-biskupa „…w całej postaci w szatach pontyfikalnych…”. Na mensie ołtarzowej była wystawiona wielka figura Najświętszego Serca Jezusowego. Ambona znajdowała się po prawej stronie kościoła obok pierwszego ołtarza bocznego. Przy wejściu do zakrystii wmurowano tablicę marmurową z łacińskim napisem ku pamięci założyciela i zatwierdzenia 24 lipca 1756 roku przez arcybiskupa Mikołaja Wyżyckiego bractwa, czyli „konfraterni” św. Jana.

 

W 1862 r. malarz Marcin Jabłoński wykonał polichromie w nawie głównej i prezbiterium. W nawie głównej na sklepieniu znajdowała się wielka kompozycja wniebowzięcia św. Anny. Wcześniej sklepienie zdobiły malowidła nieznanego autorstwa, przedstawiające „…Chrystusa Zmartwychwstałego z chorągwią w ręku i upadającymi obok niego żołnierzami…”. Na sklepieniu nad ołtarzem głównym Jabłoński wykonał fresk, przedstawiający Matkę Boską Pocieszenia.

W 1894 r. Ignacy Żebrowski przeprowadził remont i rekonstrukcję organów. Inwentarz z 1921 r. wykazuje, że za pięćdziesiąt lat zmiany były niewielkie. Na przykład, obraz św. Augustyna przeniesiono z ołtarza do ambony. W ołtarzu umieszczono obraz Świętej Rodziny, a w zasłonie – św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus. W ołtarzu św. Tekli umieszczono obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, a w zwieńczeniu – obraz Matki Boskiej i św. Jacka Odrowąża, nad nim złocone oko Opatrzności Boskiej „…w otoczeniu srebrnych obłoków, złoconych promieni i trzech główek aniołków…”. Inwentarz wspomina, że fundamenty kościoła były zawilgocone, „…tynk w kilku miejscach odpadł, mury noszą liczne ślady kul karabinowych z czasów walk polsko-ukraińskich…”.

Podczas I wojny światowej władze austriackie skonfiskowały trzy dzwony i oba zegarowe. Pozostał tylko jeden dzwon z 1663 r. W nawie głównej na ścianach znajdowało się 14 obrazów Stacji Męki Pańskiej w ramach złoconych. Między ołtarzami ustawiono 4 konfesjonały i ławki dębowe. W kościele zawieszono 4 pająki mosiężne i 12 świeczników. W listopadzie 1911 roku ogłoszono konkurs na przebudowę kościoła i plebanii. Podano 24 projekty. Poziom większości z nich był bardzo wysoki, przerastał poziom lokalny i był zjawiskiem na skalę ogólnopolską.

Wyróżniał się projekt architekta Oskara Sosnowskiego z Warszawy. Jednak I wojna światowa przeszkodziła realizacji projektu. W 1927 r. administracja parafii rozpoczęła remont świątyni. Na kierownika artystycznego powołano znanego lwowskiego architekta Bronisława Wiktora. Zaprojektował i przebudował nowy hełm wieży, nadając mu modne formy w stylu art dėco, z zauważalną stylizacją motywów barokowych.

 

Po II wojnie światowej kościół zamknięto i przeznaczono na kasy biletowe, a następnie na komis meblowy. Spalono całe wyposażenie świątyni – ołtarze, ambonę, ławki etc. Malowidła ścienne zniszczono. Organy rozebrano i sprzedano na Litwę. Zegar z wieży zdjęto i złomowano. Krzyże i sygnaturkę usunięto. Zniszczono znajdującą się przed kościołem figurę św. Jana Nepomucena. W 1992 r. zabudowania kościoła i dawnej plebanii przekazano cerkwi grekokatolickiej, która przeprowadziła tu gruntowny remont. Wewnątrz wbudowano nowy ołtarz z ikonostasem i ołtarze boczne. Sklepienie i ściany zdobią malowidła o tematyce i postaciach świętych charakterystycznych dla obrządku wschodniego. W ołtarzu głównym znajduje się wielki fresk ”Ostatnia Wieczerza”. Ściany boczne zdobią freski „Boże Narodzenie”, „Narodzenie Bogurodzicy”, „Grób Pański”, „Ukrzyżowanie”. W ikonostasie obrazy Zbawiciela, Matki Boskiej, św. Anny św. Mikołaja. Parapet chóru zdobi 12 obrazów, przedstawiających Święta Pańskie.

 

Jurij Smirnow

Tekst ukazał się w nr 16 (140) 26 sierpnia – 15 września 2011

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X