Udział administratora apostolskiego w Lubaczowie biskupa Mariana Franciszka Jaworskiego w życiu Kościoła w Polsce 1984–1991
Biskup Marian Jaworski jako administrator apostolski archidiecezji w Lubaczowie, znany jako wybitny profesor i wykładowca, obok działalności na rzecz powierzonej mu archidiecezji angażował się również w wielu wydarzeniach religijnych Polski, na które chętnie był zapraszany. W „Czynnościach biskupa Mariana Jaworskiego” w latach 1984–1991 zapisano, że niemal każdego roku po świętach Bożego Narodzenia udawał się do Watykanu, gdzie miał okazję wypocząć oraz spotkać się z przyjacielem papieżem Janem Pawłem II. Załatwiał też różne sprawy w Kongregacjach i Dykasteriach Watykanu.
Towarzyszył Ojcu Świętemu w podróżach apostolskich do Ojczyzny. Tak w 1987 roku wraz z Episkopatem Polski uczestniczył w III pielgrzymce do Ojczyzny, w jego powitaniu, spotkaniu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie, beatyfikacji Karoliny Kózkównej w Tarnowie, spotkaniu ze światem kultury i sztuki, beatyfikacji Michała Kozala i wreszcie w pożegnaniu na lotnisku Okęcie. Uczestniczył w celebracjach przez Ojca Świętego w Krakowie i innych miastach. Brał też udział w pielgrzymce papieża do Austrii, odbytej w 1988 roku.
Jako teolog i filozof był zapraszany na liczne konferencje i sympozja naukowe. Czynnie uczestniczył w spotkaniach rekolekcyjnych oraz wykładach. Brał udział w promocjach doktorskich, a 2 czerwca 1990 roku w Krakowie wygłosił laudację na cześć kardynała A. Casarolego, sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, w czasie nadania mu doktoratu honoris causa. Obok Krakowa jeździł do Wrocławia, gdzie przykładowo 27 lipca 1984 roku wygłosił referat w czasie XIV Wrocławskich Dni Duszpasterstwa.
Biskup Marian Jaworski wygłosił szereg rekolekcji. W dniach 11–14 września 1984 roku prowadził rekolekcje dla sióstr zakonnych w Częstochowie. W następnym roku na Jasnej Górze prowadził rekolekcje dla biskupów. Treść rozważań z tych rekolekcji ofiarował w następnych latach przez ks. Mariana Buczka księdzu (bp.) Janowi Cieńskiemu w Złoczowie.
Wygłaszał wykłady w czasie Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w Jarosławiu (6 X 1984), w Zakopanem (21 IV 1985). Uczestniczył w inauguracji roku akademickiego w archidiecezjalnym seminarium w Lublinie i na KUL. Utrzymywał kontakty z wieloma kapłanami pochodzącymi z terenów archidiecezji lwowskiej, a po II wojnie światowej rozsianych po Polsce i świecie.
Jak podawał Adam Łazar: „Brał udział we wszystkich ważniejszych uroczystościach kościelnych w kraju wraz z Episkopatem Polski, np. procesjach z relikwiami św. Stanisława na Skałkę w Krakowie, uroczystości 40-lecia polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych w Szczecinie, we mszy św. dziękczynnej za kanonizację św. Brata Alberta na Rynku w Krakowie. Przewodniczył Eucharystiom z okazji: jubileuszy 150-lecia parafii w Poroninie (22 VII 1984), jubileuszu 600-lecia koronacji na króla Polski bł. Jadwigi w Krakowie (17 X 1984), poświęcenia tablicy pamiątkowej ku czci papieża Jana Pawła II na Uniwersytecie Jagiellońskim (17 XI 1984), 590-lecia założenia Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Jagiellońskim przez bł. Jadwigę (11 I 1987), w kaplicy sióstr urszulanek na powitanie przewiezionych relikwii bł. Urszuli Ledóchowskiej do Polski (17-18 V 1989), w klasztorze sióstr karmelitanek w Kaliszu na 50-leciu koronacji obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy ze Lwowa (27 VI 1989), w kościele św. Anny w Krakowie na 600-leciu urodzin św. Jana Kantego (16 VI 1990) i corocznych promocji na Papieskiej Akademii Teologicznej oraz na grobie abpa Eugeniusza Baziaka w kaplicy Zebrzydowskich na Wawelu”. Podobne uroczystości można mnożyć.
Biskup Jaworski uczestniczył również w konsekracjach biskupich, takich jak bpa Jana Śrutwy, Stanisława Nowaka, Damiana Zimonia, Edwarda Białogłowskiego, Kazimierza Nycza, Edwarda Frankowskiego. Poza Polską uczestniczył w konsekracji biskupiej późniejszego przyjaciela i ofiarodawcy – bpa Kurta Krenna w Austrii, która odbyła się 26 kwietnia 1987 roku.
Brał udział również w uroczystościach pogrzebowych biskupów: abpa Jerzego Ablewicza, bpa Stanisława Sygneta, bpa Jana Pietraszki. 14–15 lutego 1991 roku uczestniczył również w obrzędzie pogrzebowym ks. Stanisława Bizunia w Krakowie oraz 6 lutego 1988 roku w pogrzebie byłego proboszcza z Poronina ks. prał. Jana Krupińskiego.
Ważnym wydarzeniem dla Lubaczowa był również pogrzeb kardynała Władysława Rubina z Rzymu, który zmarł 28 listopada 1990 roku w swoim prywatnym apartamencie po długich i ciężkich cierpieniach. Kardynał Rubin wyraził w testamencie pragnienie być pochowanym na ziemi należącej niegdyś do archidiecezji lwowskiej, której był kapłanem. W tej sytuacji biskup Marian Jaworski zaproponował kryptę pod lubaczowską prokatedrą.
Rzymskim uroczystościom pogrzebowym przewodniczył Ojciec Święty, który też wygłosił homilię. W homilii Ojciec Święty ukazał sylwetkę zmarłego kardynała i powiedział: „Chcę powiedzieć to jako twój przyjaciel i jako biskup Rzymu – byłeś godnym synem naszej ukochanej Ojczyzny! Kraj nasz, który przebył długą i uciążliwą drogę w swych dziejach, doprawdy może być z ciebie dumny! Także Kościół dziękuje ci dzisiaj za ten ogrom pracy dokonanej w służbie Prawdy, Świętości i Miłości. Czyniłeś to wszystko w duchu szczególnej wrażliwości ekumenicznej oraz z ewangeliczną łagodnością i wyrozumiałością”.
Po uroczystości w Rzymie ciało zmarłego kardynała Rubina samolotem przewieziono do Warszawy, gdzie 1 grudnia została odprawiona msza św. pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego w Polsce abpa Józefa Kowalczyka. Następnie 3 grudnia w Lubaczowie uroczystościom przewodniczył bp Marian Jaworski, po czym szczątki kardynała złożono w lubaczowskiej krypcie prokatedry. W wygłoszonej homilii bp Jaworski ukazał sylwetkę zmarłego kardynała, koleje losu i wielkie zasługi, nazywając go „chlubą archidiecezji lwowskiej”. Pod koniec homilii powiedział: „Dziękujemy Ci, Księże Kardynale, że chciałeś spocząć w swojej archidiecezji. Ta ziemia, na której się znajdujemy, naznaczona jest obecnością wielkich i świętych postaci – św. Alberta Chmielowskiego i służebnicy matki Bernardyny Jabłońskiej. Ta ziemia będzie posiadała także Twoje doczesne szczątki, znak ofiarnego posługiwania rodakom i Kościołowi, znak tego, co oznacza wierność. Kiedy dzisiaj oddajemy Twoją duszę dobremu Bogu, prosimy Ciebie, ukazuj nam w naszych czasach jak mamy służyć Bogu i Ojczyźnie, jak przez wierność Krzyżowi Chrystusa i my mamy uczestniczyć w Jego zwycięstwie”. Tę kryptę nawiedził 2 czerwca 1991 roku papież Jan Paweł II w czasie pielgrzymki do Lubaczowa.
Kardynał Władysław Rubin (1917–1990). Urodził się we wsi Toki koło Podwołoczysk w rodzinie Ignacego i Tekli Saluk. Po ukończeniu I gimnazjum w Tarnopolu w 1935 roku wstąpił do lwowskiego seminarium duchownego. Święcenia kapłańskie otrzymał w Bejrucie w 1946 roku. Prowadził duszpasterstwo wśród Polonii w Bejrucie. Studia odbył w Rzymie.
W 1959 roku został wybrany rektorem kolegium polskiego w Rzymie, a w 1964 rektorem hospicjum polskiego w Rzymie. 17 września 1964 roku mianowany biskupem tytularnym Serta i sufraganem gnieźnieńskim. Sakrę otrzymał w Rzymie 29 listopada 1964 roku. Jako delegat prymasa Polskiego wizytował skupiska emigracji polskiej na świecie. W latach 1967–1980 – sekretarz generalny Synodu Biskupów. W 1979 roku został mianowany kardynałem-diakonem tytułu Santae Mariae in Via Lata. W latach 1980 – 1985 – prefekt Kongregacji Kościołów Wschodnich.
W przedmowie do drugiego wydania książki autorstwa ks. Wacława Szetelnickiego pt. „Lwowianin na drogach świata. Władysław Kardynał Rubin” biskup Marian Jaworski pisał: „Kiedy staramy się ogarnąć trudne koleje życia księdza kardynała, aż po jego urząd prefekta Kongregacji, to wszystko, co wydaje się być na pierwsze wrażenie nie zaplanowane, przeciwne, stojące na przeszkodzie – odnajduje swoje miejsce, swoją sensowność i celowość przez odniesienie do tych zadań, które Opatrzność Boża będzie mu stopniowo powierzać. Każdy niejako etap jest przygotowaniem do większych zadań i większej odpowiedzialności. Po krzywych zda się drogach – Bóg pisze swoją prostą drogę. Życie nie staje się łatwe – droga jest wąska – ale owoc życia jest pełny. Uważny czytelnik będzie mógł to dostrzec patrząc wstecz z perspektywy ad quem – dokąd – na wiele etapów życia kardynała Władysława Rubina; a wielu uczestników jego drogi życiowej – przeżyć to w swej własnej perspektywie życiowej”. Warto przy tej okazji dodać, że biskup Marian Jaworski w czasie rzymskich wizyt zawsze też nawiedzał kardynała Władysława Rubina w jego prywatnych apartamentach.
Gościł u wielu hierarchów Kościoła z racji ich jubileuszy, a także w Lubaczowie przyjmował takich dostojnych gości jak bpa Ignacego Tokarczuka, kardynała Franciszka Macharskiego oraz nuncjusza apostolskiego abpa Józefa Kowalczyka. Przyjmował delegacje polityków i wielu innych wybitnych gości.
Najbardziej znaną w tym czasie była wizyta w Lubaczowie nuncjusza apostolskiego abpa Luigi Poggi, odbyta 16–17 czerwca 1985 roku w ramach wizytacji kanonicznej diecezji polskich. Arcybiskup Poggi odprawił mszę w Lubaczowie oraz spotkał się z duchowieństwem i klerykami archidiecezji, a także nawiedził kilka kościołów, gdzie spotykał się z wiernymi.
Administrator apostolski archidiecezji w Lubaczowie nie tylko uczestniczył w beatyfikacji i kanonizacjach polskich błogosławionych i świętych, ale także inicjował nowe procesy beatyfikacyjne. W Lubaczowie w uroczystość św. Piotra i Pawła Apostołów 1989 roku rozpoczął się proces beatyfikacyjny sługi Bożego ks. Zygmunta Gorazdowskiego, kapłana archidiecezji lwowskiej, założyciela zgromadzenia sióstr józefitek. Warto zauważyć, że proces rozpoczął się po nawiedzeniu grobu sługi Bożego ks. Zygmunta Gorazdowskiego przez s. Bonawenturę Noworolską i przekonaniu się o nieprzerwanym kulcie tego kapłana na terenach archidiecezji lwowskiej. W dniu rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego wraz abpem Jerzym Ablewiczem poświęcił epitafium ku czci tego sługi Bożego.
Biskup Marian Jaworski również interesował się żywo przebiegiem toczącego się od 1944 roku procesu beatyfikacyjnego sługi Bożego abpa Józefa Bilczewskiego metropolity lwowskiego w latach 1900–1923. Inicjował rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego ostatniego rektora wyższego seminarium duchownego we Lwowie – ks. Stanisława Frankla. W Wiedniu 4 listopada 1988 roku uczestniczył również w uroczystym rozpoczęciu procesu beatyfikacyjnego s. Marii Restituty, gdy po jej beatyfikacji dla lwowskiego seminarium został przekazany posąg tej błogosławionej.
W wolnym czasie odwiedzał chorych i dawnych znajomych z czasów lwowskich. Tak 25 sierpnia 1986 roku w Mikołowie w domu generalnym sióstr boromeuszek odwiedził s. Maurę w przeddzień 50-lecia ślubów, która przez długie lata pracowała w seminarium duchownym we Lwowie i Kalwarii Zebrzydowskiej.
Biskup Jaworski uczestniczył również w ostatniej ziemskiej drodze wielu zmarłych kapłanów. Prowadził kondukty pogrzebowe ks. Tadeusza Bieńkowskiego, ks. Stanisława Wawszczaka, ks. Romualda Niedzielskiego, ks. kan. Adama Habla, ks. Wiktora Sobaszka, ks. prał. Karola Sadlika, ks. Eugeniusza Szczerbińskiego, ks. prał. Józefa Urbanika i ks. Mikołaja Owsiańskiego. W Warszawie 30 listopada 1988 roku w kościele akademickim bp Jaworski odprawił mszę pogrzebową profesora tej uczelni i kapłana archidiecezji lwowskiej ks. Józefa Myśkowa. Odprawiał nabożeństwa pogrzebowe za zmarłe siostry. W Tarnowie 3 listopada 1986 roku prowadził kondukt pogrzebowy zmarłej s. Damiany, józefitki.
W rozmowach na temat okresu lubaczowskiego biskup Marian Jaworski zawsze podkreślał oddanie i hojność tamtejszych mieszkańców, która wyrażała się w zatroskaniu o budownictwo sakralne oraz należyte utrzymanie świątyń parafialnych i filialnych. Z tej też racji za rządów biskupich Mariana Jaworskiego szereg osób świeckich zostało odznaczonych wysokimi odznaczeniami kościelnymi. Wśród nich „Bene merenti” otrzymali: Michał Misztal z parafii św. Stanisława w Lubaczowie za długoletnią pracę na rzecz Kościoła, Dominik Mazurkiewicz, Jan Rozmus z Futorów za długoletnią, wzorową i sumienną pracę w charakterze organisty prokatedry w Lubaczowie oraz Marian Mazurkiewicz, organista parafii Cieszanów.
Marian Skowyra
Tekst ukazał się w nr 5 (369), 16–29 marca 2021
