Każdy z wytypowanych pomników ma swoją historię. Rewaloryzacja każdego z nich stwarza swoiste problemy konserwatorskie. Ogólny koszt tegorocznych prac na Cmentarzu Łyczakowskim wyniesie 474 000 PLN (około 1 185 000 UAH). Warto zwrócić uwagę na groby zasłużonych dla Lwowa Ukraińca Iłariona Święcickiego i Polaka Mieczysława Potockiego.
Pierwszy z nich był wybitnym profesorem, naukowcem, historykiem sztuki, organizatorem Muzeum Sztuki Ukraińskiej we Lwowie. Drugi – pierwszym C.K. konserwatorem we Lwowie i Galicji Wschodniej, organizatorem służby konserwatorskiej na tym terenie, człowiekiem, który uratował wiele zabytków lwowskich od zniszczenia i zapomnienia.
Komisja uważnie oceniła propozycje grupy konserwatorów, poczyniła swoje uwagi i zatwierdziła listę prac na 2012 rok. Podkreślano, że przy monumentalnych nagrobkach hrabiów Chołoniewskich prace będą kontynuowane przez kilka kolejnych lat. Bardzo ciekawym pod względem konserwatorskim jest marmurowy pomnik z medalionem Antoniego Jabłonowskiego wykonany przez wiedeńską firmę Hausera, o czym świadczy napis „Hauser Wien”.
Pracochłonną będzie konserwacja trzech nagrobków żeliwnych i żeliwnego ogrodzenia kwatery grobowej rodziny Wiiglów. Przy tych pomnikach będą pracować dwa zespoły konserwatorów. Jeden z nich zajmie się konserwacją części metalowych, drugi – wapiennej podstawy pomników. Znaczący zakres prac czeka konserwatorów przy grobie Mieczysława hr. Potockiego. Trzeba rozebrać cały pomnik, wzmocnić skarpę na której stoi, wymienić części elementów (bloków) kamiennych podstawy na nowe, odnowić marmurowy obelisk z napisem.
Prof. Smaza podkreślił, że ma długą listę nagrobków, pomników, grobowców, którą sporządziła dyrekcja Muzeum „Cmentarz Łyczakowski” i które potrzebują konserwacji lub prac interwencyjnych, ale na razie brak mu środków finansowych. Trzeba wybierać najbardziej zagrożone i wartościowe pozycje pod względem zabytkowym i historycznym.
Przedstawiciel MKiDN Michał Michalski udzielił wypowiedzi czytelnikom Kuriera Galicyjskiego: „W 2012 roku kontynuujemy prace konserwatorskie na obiektach wspólnego dziedzictwa kulturowego. Wszystkie wspólne prace finansuje MKiDN, a wykonują polscy i ukraińscy konserwatorzy. Tradycyjnie planujemy prace na Cmentarzu Łyczakowskim, w katedrze rzymskokatolickiej i katedrze ormiańskiej. W tej świątyni koncentrujemy swój wysiłek na odnowieniu malowideł Jana Henryka Rosena oraz na trzecim etapie konserwacji drewnianego ołtarza Golgota.
Jesteśmy zaangażowani we Lwowie jeszcze w dwa projekty. W pałacu arcybiskupów łacińskich rozpoczniemy prace konserwatorskie przy malowidłach na klatce schodowej, zachowanych na drugim piętrze. W sąsiadującej dawnej kaplicy seminaryjnej realizujemy kolejny etap niezbędnych prac osuszeniowych fundamentów. Po ich zakończeniu podjęta zostanie decyzja o konserwacji malowideł J. H. Rosena. Aby to miało sens, musimy mieć pewność, że obiekt jest poprawnie zabezpieczony od strony inżynieryjnej.
Przed dwoma tygodniami mieliśmy ciekawe spotkanie z obecnymi gospodarzami kościoła jezuitów, przedstawicielami cerkwi garnizonowej oraz władzami konserwatorskimi Lwowa. W 2012 roku, przed przystąpieniem do prac konserwatorskich w świątyni, konieczne jest wykonanie pełnych prac inwentaryzacyjnych zachowanych tam malowideł. Temu będzie służyć projekt prac fotogrametrycznych. Projekt będzie finansowany z dwóch źródeł: z MKiDN, ale też Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego”.
Na terenie Archidiecezji Lwowskiej będziemy w tym roku kontynuować projekty konserwatorskie w kolegiacie św. Wawrzyńca w Żółkwi. Prace trwają tam ponad dwadzieścia lat. Także w dwu kościołach rzymskokatolickich na historycznym Wołyniu, w Łopatynie i w Stojanowie, współfinansujemy projekty konserwatorskie.
W Łopatynie będzie to kolejny etap konserwacji polichromii Stanisława Stroińskiego. W Stojanowie – prace remontowo-konserwatorskie więźby i pokrycia dachowego. Prócz tego, od lat staramy się wspierać zakrojone na szeroką skalę prace rewaloryzacyjne w zespole kościelno-klasztornym oo. Franciszkanów w Bołszowcach. W tym roku dofinansujemy konserwację malowideł i kruchty.
Poza granicami Archidiecezji Lwowskiej prowadzimy prace m.in. w podominikańskim kościele św. Mikołaja w Kamieńcu Podolskim. Od wielu lat w sanktuarium maryjnym w Berdyczowie prowadzone są kompleksowe prace remontowe i Ministerstwo stara się współfinansować to wielkie dzieło. Tegoroczne środki finansowe są porównywalne z wydatkami na ten cel w 2011 roku.
(cdn.)
Jurij Smirnow
Tekst ukazał się w nr 9 (157) 15–28 maja 2012
