Budynek przy d. ul. Dwernickiego (Instytucka, Święcickiego) został zbudowany według projektu architekta Wierzbickiego w roku 1900. Szczyt fasady zdobił niegdyś napis: „Dom im. Tadeusza Kościuszki”. Budynek jest pięknie położony w sąsiedztwie dwóch parków: Stryjskiego (Kilińskiego) i Żelaznej wody. Po oddaniu go do użytku mieściło się tu Państwowe Gimnazjum Kupieckie Żeńskie.
Po I wojnie światowej założono tu bursę dla młodzieży męskiej dla lwowskich gimnazjów. Mieszkało tu 45 chłopców, pochodzących z podlwowskich wsi i miasteczek, gdzie nie było możliwości kontynuacji nauki w gimnazjum. Rodzicami tej młodzieży byli nauczyciele, pocztowcy, kolejarze, rolnicy, a również rodziny profesorskie po śmierci jednego z rodziców. Dyrektorem bursy był profesor III Gimnazjum im. Szajnochy, Władysław Szujski, a opiekunami byli prefekci, na wzór klerykalny, dwóch świeckich studentów. Wszyscy mieszkali w Bursie.
Do Bursy wchodziło się frontowymi drzwiami. W suterynach była kuchnia i magazyny żywnościowe. Po lewej stronie łaźnia i magazyny. Na parterze mieszkał dyrektor wraz z rodziną. W środkowej części była świetlica, gdzie młodzież uczyła się pod nadzorem prefekta. Po lewej stronie była jadalnia, a do stołu podawali dyżurni bursacy. Piętro wyżej były pokoje sypialne. Jeden z pokoi zajmowali prefekci.
W bursie mieszkali chłopcy z I Gimnazjum przy ul. Kubali (ob. Szuchewycza), III Gimnazjum przy ul. Batorego (Kniazia Romana) i VIII Gimnazjum przy ul. Czarnieckiego (Wynnyczenki). Wyżywienie w bursie było nadzwyczaj skromne. Poprawiło się dopiero po 1922 roku, gdy zniesiono kartki na żywność i co nieco już można było dokupić w sklepie. W 1921 roku dyrektor Szujski zorganizował orkiestrę tamburino-mandolinistów, złożoną z 27 chłopców. Nauczycielem i kierownikiem orkiestry był pan Bierzecki. Gimnazjaliści występowali z koncertami po uzdrowiskach: Zakopane, Krynica, Tryskawiec, Rabka, Iwonicz.
W różnych okresach prefektami byli: T. Towarnicki – student prawa, po wojnie sędzia w Rzeszowie; P. Kontny – literat i poeta, autor „Srebrnych kwiatów”, a również Stanisław Vincenz zaprzyjaźniony z żydowskim poetą Nuchimem Bomse, wiersz którego „Modlitwa mojej mamy przed zmierzchem” przetłumaczył Czesław Miłosz. Mieszkańcami bursy przy ul. Dwernickiego byli m. in.: dr Zygmunt Albert, kierownik Zakładu Anatomii i Patologii AM we Wrocławiu wraz z bratem Tadeuszem; Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz, prof. AM w Lublinie.
Po II wojnie światowej sowieci odbili napis na frontonie, a w budynku założyli szkołę wieczorową, następnie Instytut Marksizmu-leninizmu, a obecnie mieści się tu Instytut Fizyki przy Ukraińskiej Akademii Nauk.
Stefania Łabaziewicz
Tekst ukazał się w nr 15 (163) 17 – 30 sierpnia 2012
