„Takie Rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie” – pisał w XVII wieku jeden z wybitnych działaczy oświatowych. Obecnie, na początku XXI wieku, wobec młodzieży stosuje się bezstresowe wychowanie i panuje tendencja minimalizacji wymagań wobec młodego człowieka. Nie jest łatwą sprawą zaszczepienie patriotyzmu w ich sercach.
Patriotyzm oznacza umiłowanie tego, co ojczyste: języka i tradycji, historii i rodzimego krajobrazu. Każde zagrożenie dla tych dóbr wystawiały na próbę miłość do kraju. Cała historia walki Polaków o swą tożsamość pod zaborami w XIX i XX wieku (z komunistycznym włącznie) uczy, że aby zachować tożsamość przede wszystkim musimy zaczynać od nauki języka polskiego w domu.
Dawniej charakterystyczną cechą wychowania
był kult domu rodzinnego, zachowania obyczajów i tradycji. Dom polskiej rodziny w mrocznych czasach zaborów był m.in. miejscem przygotowywania kolejnych pokoleń do służby narodowej. Zaborcy niszczyli najpierw dwory arystokratów – odbierali pałace i oddawali je generałom rosyjskim, z kolei pałace królewskie stawały się rezydencjami cesarskich namiestników. Domy szlacheckie stawały się więc tym miejscem, gdzie hasło „Bóg, Honor i Ojczyzna” były moralnym drogowskazem dla młodego człowieka.
Obecnie lekcja języka polskiego, połączona z lekcją historii, staje się nie tylko nauką dla nauki – może też stać się dobrym narzędziem w wychowaniu patriotycznym. Szczególnie, jeśli pomysłem na taką lekcję będzie poszukiwanie zabytkowych pamiątek historycznych, śladów kultury polskiej w naszej najbliższej okolicy.
Najprostszą formą będzie wycieczka krajoznawczo-historyczna. Przygotować ją mogą historycy-amatorzy, badacze polskich śladów. Pracownicy państwowych instytucji – archiwów i muzeów nie spieszą się z podawaniem faktów historycznych, choć ich zasoby kryją sporo ciekawych informacji. Pewną pomoc stanowi grzebanie w internecie, ale nie zawsze jest to skuteczne.
Na szczęście przy organizowaniu takich wycieczek mamy dobrego przewodnika i doradcę. Jest to Dmytro Antoniuk i jego dwutomowe wydanie „Polskie pałace i rezydencje na Ukrainie”.
